نفی اعتبار توریه در کذب به وسیله داستان عمار

[خیشه]

بحث این است که اگر کسی اکراه بر حلف و کذب شد تفصی از توریه شرط است یا نه؟ بعضی گفته اند که تفصی از توریه شرط نیست و ادله ای را مطرح کرده اند که یکی از آنها داستان عمار است. تقریب استدلال این است که مرحوم شیخ فرموده است: عمار شخص مورد اهمیتی برای پیامبر بوده است و با آن همه علاقه ای که پیامبر به ایشان داشته است اگر تفصی از توریه اعتبار داشت (لا اقل که رجحان دارد) پیامبر به ایشان تذکر میداد که اگر بار دیگران کفار به سراغ تو امدند و تو را مجبور کردند که تبری بجویی اگر توربه ممکن است توربه بکن. در حالی که این کار را نکرده است پس معلوم میشود که تفصی از توریه در اکراه بر حلف و کذب و لازم نیست.
بعضی از بزرگان به این استدلال جواب داده اند که در این مورد اصلا توریه فایده ای نداشته است که پیامبر ان را تذکر دهد. زیرا تبری جستن با کلمات کفر امیز هتک حرمت است چه توریه بکند و چه نکند. لذا پیامبر توریه را تذکر نداده است. مانند فحش دادن. مثلا اگر کسی از حمار، شیر و شجاعت را قصد کند و در یک جمعی به یک کسی آن را بگوید. در این جا میگویندهتک حرمت رخ داده است. کفر نیز این گونه است.
جواب دیگری که داده اند این است که عمار با آن همه جلالت قدر خودش توریه را بلد بوده است و نیازی به گفتن نداشته است. طبیعتا هر انسان مومنی از کفر گفتن بدش میاید و تا جایی که بتواند ان را قصد نمیکند. کما این که کفار هم اگر با اکراه شهادتین بگویند قصد نمیکنند.
استاد شب زنده دار فرمودند که اگر توریه به معنای عدم اراه جدی از لفظ باشد این جواب درست است و الا ( توریه به معنای استعمال لفظ در معنای غیر ظاهر) این جواب دوم صحیح نیست