5-بهمن-1393, 11:28
(آخرین تغییر در ارسال: 6-بهمن-1393, 20:48 توسط mr.modarresi.)
با مراجعه به کتب فلاسفه و طبیعیون می توان اینگونه نتیجه گرفت که:
شهوت قوه ای از قوای نفس و محبت حالتی از حالات نفس است . و بین این دو از چند حیث، رابطه ی عموم و خصوص مطلق برقرار بوده که أهم آن دو مورد است:
اولا نتیجه هر شهوتی، محبت است اما محبت تنها از شهوات ناشی نمی شود بلکه ممکن است در مواردی، عقل سبب پیدایش محبت شود مانند محبتی که به باری تعالی یا به ائمه طاهرین(ع) داریم.
ثانیا شهوت تنها میلم به ملائمات بدن است اما محبت، از این جهت هم از آن أعم بوده و میل به هر ملائمی است، حالا چه آن ملائم، ملائم تن باشد و چه ملائم روح و فطرت
(طبيعيّات الشّفاء كتاب النّفس/ 33، الحكمة المتعالية 9/ 55)
در پایان، تعریف فارابی را تعریف جالبی می بینم که ممکن است گرهی از شبهه مفهومیه بحث باز کند. ایشان می فرماید:
المحبة: هي ما تكون بالطبع مثل محبة الوالدين للولد، و قد تكون بارادة بأن يكون مبدأها أشياء إرادية تتبعها المحبة. و التي بالارادة ثلاثة: أحدها بالاشتراك في الفضيلة، و الثاني لأجل المنفعة، و الثالث لأجل اللذّة.
(الفارابى فى حدوده و رسومه/ص520)
اگر این تعریف را به تعریف بو علی در شفاء از شهوت اضافه کنیم که می فرماید:
هى قوة تبعث على تحريك تقرب به من الأشياء المتخيلة ضرورية أو نافعة طلبا للذة
(طبيعيّات الشّفاء كتاب النّفس/33)
می توان به وضوح رابطه عموم خصوص مطلق بین این دو مفهوم را مشاهده نمود.
بنابراین در موراد شک، شخص باید به قوه باعثه درونش رجوع کند که منشأ فعلش، همچون لمس و تقبیل و ... چه بوده است؟ اگر کار او کاری به طبع بوده(مثلا بوسه والدین و اطرافیان بر کودک حتی از نوع دماغو
) یا به خاطر اشتراک در فضیلت(مثلا بوسه ما بر دست اولیاء خدا) یا به خاطر منفعتی روحی (مثل تلطف بر یتیم به خاطر جذب ثواب کثیر) باشد ادله حرمت شهوت شامل این موارد نمی شود؛ اما اگر غیر این باشد، مصداق شهوت بوده و حتی در أقل مراتب حرام است.
لعموم قوله تعالی «فمن ابتغی وراء ذلک فأولئک هم العادون»(مؤمنون/7) و عموم و خصوص ادله ای که استاد اعلایی(دام عزه) فرمودند.
شهوت قوه ای از قوای نفس و محبت حالتی از حالات نفس است . و بین این دو از چند حیث، رابطه ی عموم و خصوص مطلق برقرار بوده که أهم آن دو مورد است:
اولا نتیجه هر شهوتی، محبت است اما محبت تنها از شهوات ناشی نمی شود بلکه ممکن است در مواردی، عقل سبب پیدایش محبت شود مانند محبتی که به باری تعالی یا به ائمه طاهرین(ع) داریم.
ثانیا شهوت تنها میلم به ملائمات بدن است اما محبت، از این جهت هم از آن أعم بوده و میل به هر ملائمی است، حالا چه آن ملائم، ملائم تن باشد و چه ملائم روح و فطرت
(طبيعيّات الشّفاء كتاب النّفس/ 33، الحكمة المتعالية 9/ 55)
در پایان، تعریف فارابی را تعریف جالبی می بینم که ممکن است گرهی از شبهه مفهومیه بحث باز کند. ایشان می فرماید:
المحبة: هي ما تكون بالطبع مثل محبة الوالدين للولد، و قد تكون بارادة بأن يكون مبدأها أشياء إرادية تتبعها المحبة. و التي بالارادة ثلاثة: أحدها بالاشتراك في الفضيلة، و الثاني لأجل المنفعة، و الثالث لأجل اللذّة.
(الفارابى فى حدوده و رسومه/ص520)
اگر این تعریف را به تعریف بو علی در شفاء از شهوت اضافه کنیم که می فرماید:
هى قوة تبعث على تحريك تقرب به من الأشياء المتخيلة ضرورية أو نافعة طلبا للذة
(طبيعيّات الشّفاء كتاب النّفس/33)
می توان به وضوح رابطه عموم خصوص مطلق بین این دو مفهوم را مشاهده نمود.
بنابراین در موراد شک، شخص باید به قوه باعثه درونش رجوع کند که منشأ فعلش، همچون لمس و تقبیل و ... چه بوده است؟ اگر کار او کاری به طبع بوده(مثلا بوسه والدین و اطرافیان بر کودک حتی از نوع دماغو
) یا به خاطر اشتراک در فضیلت(مثلا بوسه ما بر دست اولیاء خدا) یا به خاطر منفعتی روحی (مثل تلطف بر یتیم به خاطر جذب ثواب کثیر) باشد ادله حرمت شهوت شامل این موارد نمی شود؛ اما اگر غیر این باشد، مصداق شهوت بوده و حتی در أقل مراتب حرام است.لعموم قوله تعالی «فمن ابتغی وراء ذلک فأولئک هم العادون»(مؤمنون/7) و عموم و خصوص ادله ای که استاد اعلایی(دام عزه) فرمودند.
