20-مرداد-1394, 20:36
احسنت بر اخلاق حسنه شما! لازمه ((ایاکم و المخاصمات)) ، نافهم و بی دقت خواندن طرف مقابل است؟! بر فرض هم اگر بی دقت باشد آیا باید اینچنین تصریح کرد ؟ اگر مردم عادی چنین سؤال کنند ، با چنین جوابی دوستار دین می شوند یا داعشی؟
كافي (ط - دار الحديث) ؛ ج3 ؛ ص581
امام صادق (علیه السلام) : يَمْزُجُ الْحِلْمَ بِالْعِلْمِ ، وَ الْعَقْلَ بِالصَّبْرِ
درباره ی هشام بن سالم : وقتی ایشان می گوید و کذلک پس تشبیه کرده است ، وجه شبه چیست؟ مگر با اثبات امکان شیء ، شیء اثبات می شود؟
پاسخ آن دسته از اشکالات که ما بی دقتی نکردیم (یعنی در سؤالات ، فقط ما بی دقتی کردیم ولیکن استثنائا در چند تا بی دقتی نکردیم!) :
اولا اینکه دلیل رد بر متفردات محمد بن عیسی بن عبید توسط ابن ولید صغیر السن بودن یمحمد بن عیسی بن عبید بوده است این یک مطلب ظنی است و آن هم ظن قوی نیست و همچنین بر فرض که چنین مطلبی درست باشد بر خود ابن ولید هم ایراد وارد می شود که پس چرا یونس که افقه فقها اصحاب است به محمد اجازه داده است و همچنین شاید نجاشی ضغر سن محمد را آنچنان کم نمی دیده که جوابی نداده چرا که خودش نقل می کند که ابن ولید روایات محمد از یونس را رد می کرده و در آخر می گوید نمی دانم چرا رد می کرده. اینکه گفتید یونس من غلمان هشام بن حکم است نمی فهمم برای چه ذکر کرده اید زیرا این مطلب آنچنان مطلب سود مندی نیست.
ثانیا بله تفسیر روایت به روایت باید با حدیث معتبر انجام شود و ما در اینجا یک حدیث معتبر و سه حدیث غیر معتبر داریم که بوسیله آن حدیث معتبر یا از خبر واحد در آمدن می توان تفسیر روایت با روایت کرد حتی یکی از اساتیدمان مب فرمود دو تن از علماء فعلی معتقدند ، خبری که از حیطه خبر واحد خارج شود دیگر نیاز به بررسی سندی ندارد.
درباره ی مطالبی که از ابن ابی عمیر و .. گفتید : در قاموس الرجال آمده است که ابن ابی عمیر ردی بر هشام بن حکم می زند ولیکن رد او هیچ ربطی به اعتقاد به جسمانی بودن خداوند توسط هشام بن حکم ندارد بلکه رد او درباره ی یکسری تصرفات امام است درحالیکه بحث ما درباره ی اعتقاد به جسمیت خداوند توسط هشام بن حکم است .البته نسبت به رجال برقی باید عرض کنم ، مطلبی که گفتید درست است اما فقط نسبت به سعد ولیکن بنده نسبت به این قضایا جواب داده بودم که بر فرض صحت مطلب نقل کرده از ابن ابی عمیر و ... خود قول امام رضا (علیه السلام) نقض کننده مطالب آنان است و همچنین نقل مرحوم کراجکی مؤید رجوع هشام بن حکم است و شاید به سعد ، روایت امام رضا علیه السلام نرسیده است.
درباره ی مرسله محمد بن فرج باید گفت : در سند مرحوم صدوق در امالی تصریح شده است که او از مرحوم کلینی روایت کرده است و می بینیم که مرحوم کلینی همین روایت را متنا و سندا در کافی می آورد ولیکن نامی از امام هادی (علیه السلام) در آن نیست و همچنین وقتی مرحوم شیخ صدوق همین متن و سند را در توحید می آورد ، نامی از امام هادی (علیه السلام) نمی نویسد فلذا احتمال اضافه شدن نام امام هادی (علیه السلام) ، در روایت افزایش می یابد و نمی توان به این قسمت مشکوک الصدور من قبل الروات اعتماد کرد پس توقف و احتیاط بهترین راه است.باز باید تاکید کنم که این روایت معتضد بروایات دیگر است و روایت محمد بن عیسی بن عبید که گذشت.روایتی که در مدح هشام بن سالم آوردید قاصر از مدعاست زیرا کلامی که او از امام (علیه السلام) نقل می کند یک کلام متشابه است و ممکن است به خاطر عدم درک این متشابهات ، اینگونه عقائد پیدا کرده است.
درباره ی روایت مناظره اصحاب با شامی : اولا روایتی که خودتان از کشی نقل کردید آنچنان سند معتبری ندارد زیرا سه نفر از رجالش مجهولند : عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ يَزِيدَ و مُحَمَّدِ بْنِ حَمَّادٍ و الْحَسَنِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ فلذا از حجیت ساقط است این درحالیست که حداقل کافی در مقدمه اش آمده است که آثار صحیح در آن جمع آوری شده است و نقل بنده از کافی در واقع کمک به خود شما بود و انصافا آن قدر وجه شباهت بین این دو روایت است که اطمینان به یکی بودن جریان دو روایت پیدا می شود بر فرض هم که یکی نباشد ، سند روایت کشی مجهول است و قابل اعتنا نیست.
در رابطه با قول مرحوم فیض باید گفت : اولا ما چندین خبر نسبت به این اعتقاد هشامین داریم و سند معتبر هم در آن ها به چشم می خورد فلذا این قدر نمی تواند ظنی باشد ثانیا اگر واقعا این منقولات از هشامین اشتباه بود حداقل ائمه (علیهم السلام) باید این انتساب را رد می کردند یا حداقل می گفتند که منظور آن دو گفر آمیز نیست یا حداقل می گفتند کلام متشابه به کار برده اند ، آیا روات این را هم نمی فهمیدند؟ . همچنین گفته شد که کثرت طرق چنین انتسابات و عدم رد ائمه (علیهم السلام) بر این انتساب خود دلالت بر عدم اشتباه چنین انتسابی می کند.
این بحث نیز یک مباحثه است نه یک مخاصمه و طلب العلم فریضة علی کل مسلم.
یا علی الذی مع الحق و الحق معه
كافي (ط - دار الحديث) ؛ ج3 ؛ ص581
امام صادق (علیه السلام) : يَمْزُجُ الْحِلْمَ بِالْعِلْمِ ، وَ الْعَقْلَ بِالصَّبْرِ
درباره ی هشام بن سالم : وقتی ایشان می گوید و کذلک پس تشبیه کرده است ، وجه شبه چیست؟ مگر با اثبات امکان شیء ، شیء اثبات می شود؟
پاسخ آن دسته از اشکالات که ما بی دقتی نکردیم (یعنی در سؤالات ، فقط ما بی دقتی کردیم ولیکن استثنائا در چند تا بی دقتی نکردیم!) :
اولا اینکه دلیل رد بر متفردات محمد بن عیسی بن عبید توسط ابن ولید صغیر السن بودن یمحمد بن عیسی بن عبید بوده است این یک مطلب ظنی است و آن هم ظن قوی نیست و همچنین بر فرض که چنین مطلبی درست باشد بر خود ابن ولید هم ایراد وارد می شود که پس چرا یونس که افقه فقها اصحاب است به محمد اجازه داده است و همچنین شاید نجاشی ضغر سن محمد را آنچنان کم نمی دیده که جوابی نداده چرا که خودش نقل می کند که ابن ولید روایات محمد از یونس را رد می کرده و در آخر می گوید نمی دانم چرا رد می کرده. اینکه گفتید یونس من غلمان هشام بن حکم است نمی فهمم برای چه ذکر کرده اید زیرا این مطلب آنچنان مطلب سود مندی نیست.
ثانیا بله تفسیر روایت به روایت باید با حدیث معتبر انجام شود و ما در اینجا یک حدیث معتبر و سه حدیث غیر معتبر داریم که بوسیله آن حدیث معتبر یا از خبر واحد در آمدن می توان تفسیر روایت با روایت کرد حتی یکی از اساتیدمان مب فرمود دو تن از علماء فعلی معتقدند ، خبری که از حیطه خبر واحد خارج شود دیگر نیاز به بررسی سندی ندارد.
درباره ی مطالبی که از ابن ابی عمیر و .. گفتید : در قاموس الرجال آمده است که ابن ابی عمیر ردی بر هشام بن حکم می زند ولیکن رد او هیچ ربطی به اعتقاد به جسمانی بودن خداوند توسط هشام بن حکم ندارد بلکه رد او درباره ی یکسری تصرفات امام است درحالیکه بحث ما درباره ی اعتقاد به جسمیت خداوند توسط هشام بن حکم است .البته نسبت به رجال برقی باید عرض کنم ، مطلبی که گفتید درست است اما فقط نسبت به سعد ولیکن بنده نسبت به این قضایا جواب داده بودم که بر فرض صحت مطلب نقل کرده از ابن ابی عمیر و ... خود قول امام رضا (علیه السلام) نقض کننده مطالب آنان است و همچنین نقل مرحوم کراجکی مؤید رجوع هشام بن حکم است و شاید به سعد ، روایت امام رضا علیه السلام نرسیده است.
درباره ی مرسله محمد بن فرج باید گفت : در سند مرحوم صدوق در امالی تصریح شده است که او از مرحوم کلینی روایت کرده است و می بینیم که مرحوم کلینی همین روایت را متنا و سندا در کافی می آورد ولیکن نامی از امام هادی (علیه السلام) در آن نیست و همچنین وقتی مرحوم شیخ صدوق همین متن و سند را در توحید می آورد ، نامی از امام هادی (علیه السلام) نمی نویسد فلذا احتمال اضافه شدن نام امام هادی (علیه السلام) ، در روایت افزایش می یابد و نمی توان به این قسمت مشکوک الصدور من قبل الروات اعتماد کرد پس توقف و احتیاط بهترین راه است.باز باید تاکید کنم که این روایت معتضد بروایات دیگر است و روایت محمد بن عیسی بن عبید که گذشت.روایتی که در مدح هشام بن سالم آوردید قاصر از مدعاست زیرا کلامی که او از امام (علیه السلام) نقل می کند یک کلام متشابه است و ممکن است به خاطر عدم درک این متشابهات ، اینگونه عقائد پیدا کرده است.
درباره ی روایت مناظره اصحاب با شامی : اولا روایتی که خودتان از کشی نقل کردید آنچنان سند معتبری ندارد زیرا سه نفر از رجالش مجهولند : عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ يَزِيدَ و مُحَمَّدِ بْنِ حَمَّادٍ و الْحَسَنِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ فلذا از حجیت ساقط است این درحالیست که حداقل کافی در مقدمه اش آمده است که آثار صحیح در آن جمع آوری شده است و نقل بنده از کافی در واقع کمک به خود شما بود و انصافا آن قدر وجه شباهت بین این دو روایت است که اطمینان به یکی بودن جریان دو روایت پیدا می شود بر فرض هم که یکی نباشد ، سند روایت کشی مجهول است و قابل اعتنا نیست.
در رابطه با قول مرحوم فیض باید گفت : اولا ما چندین خبر نسبت به این اعتقاد هشامین داریم و سند معتبر هم در آن ها به چشم می خورد فلذا این قدر نمی تواند ظنی باشد ثانیا اگر واقعا این منقولات از هشامین اشتباه بود حداقل ائمه (علیهم السلام) باید این انتساب را رد می کردند یا حداقل می گفتند که منظور آن دو گفر آمیز نیست یا حداقل می گفتند کلام متشابه به کار برده اند ، آیا روات این را هم نمی فهمیدند؟ . همچنین گفته شد که کثرت طرق چنین انتسابات و عدم رد ائمه (علیهم السلام) بر این انتساب خود دلالت بر عدم اشتباه چنین انتسابی می کند.
این بحث نیز یک مباحثه است نه یک مخاصمه و طلب العلم فریضة علی کل مسلم.
یا علی الذی مع الحق و الحق معه
