27-دي-1394, 14:18
به نظر می رسد اين واژه در فقه درسه معنا به کار رفته است:
1ـ حفظ نظام کلان اجتماعی
مقصود از حفظ نظام اجتماعی، رعایت اموری است که قوام جامعه و نظم عمومی اجتماع و زندگی مردم به آن وابسته است و در صورت اخلال در آن، نظم زندگي و معيشت مردم به خطر افتاده و دچار هرج و مرج ميشود.
2. حفظ اساس اسلام، سرزمین اسلامی و جان و مال مسلمانان
معناى ديگرى كه فقيهان از اصطلاح «حفظ نظام» قصد كرده اند، حراست از كيان كشور اسلامى و مسلمين از هجوم دشمنان است كه مرادف با اين معنا در فقه اصطلاح «حفظ بيضه اسلام» است.
3. حفظ حکومت اسلامی
معناى سومى كه گاه در لسان فقها از اصطلاح «حفظ نظام» به چشم مى خورد، حفظ حكومت موجود است و اين، با فرض مشروعيت حكومت از ديدگاه فقيهان مى باشد. در ديدگاه هاى قبل نظام و حكومت موجود مدنظر نبود و فقيه به دنبال موجبات حفظ نظام معيشت يا كيان كشور اسلامى و هويت جمعى مسلمانان بود كه اين هدف به وسيله حكومت غيرفقيه ـ گرچه از ديدگاه فقها مشروع نباشد ـ نيز ميسر است، ولى معناى اخير با مشروعيت حكومت و حاكم از ديد فقها مقرون است، زيرا تا فقيهى حكومت و حاكم موجود را مشروعيت ندهد به دنبال حفظ آن نيست.
برای پاسخ به سوالات مطرح شده باید مشخص شود که منظور کدام یک از معانی فوق می باشد؟
1ـ حفظ نظام کلان اجتماعی
مقصود از حفظ نظام اجتماعی، رعایت اموری است که قوام جامعه و نظم عمومی اجتماع و زندگی مردم به آن وابسته است و در صورت اخلال در آن، نظم زندگي و معيشت مردم به خطر افتاده و دچار هرج و مرج ميشود.
2. حفظ اساس اسلام، سرزمین اسلامی و جان و مال مسلمانان
معناى ديگرى كه فقيهان از اصطلاح «حفظ نظام» قصد كرده اند، حراست از كيان كشور اسلامى و مسلمين از هجوم دشمنان است كه مرادف با اين معنا در فقه اصطلاح «حفظ بيضه اسلام» است.
3. حفظ حکومت اسلامی
معناى سومى كه گاه در لسان فقها از اصطلاح «حفظ نظام» به چشم مى خورد، حفظ حكومت موجود است و اين، با فرض مشروعيت حكومت از ديدگاه فقيهان مى باشد. در ديدگاه هاى قبل نظام و حكومت موجود مدنظر نبود و فقيه به دنبال موجبات حفظ نظام معيشت يا كيان كشور اسلامى و هويت جمعى مسلمانان بود كه اين هدف به وسيله حكومت غيرفقيه ـ گرچه از ديدگاه فقها مشروع نباشد ـ نيز ميسر است، ولى معناى اخير با مشروعيت حكومت و حاكم از ديد فقها مقرون است، زيرا تا فقيهى حكومت و حاكم موجود را مشروعيت ندهد به دنبال حفظ آن نيست.
برای پاسخ به سوالات مطرح شده باید مشخص شود که منظور کدام یک از معانی فوق می باشد؟