محجوریت یا عدم محجوریت مفلًّس (ورشکسته)

[حامد]

همانطور که مستحضرید اِفلاس در اصطلاح عبارت است از عدم کفایت دارایی شخص برای پرداخت بدهی های وی؛ چنین شخصی بعد از حکم حاکم شرع به محجوریت و ممنوعیت او از تصرف در اموالش، شرعا «مُفَلَّس» نامیده می‏شود.

  سوالاتی در خصوص این بحث فقهی مطرح است که عبارتند از:

1. ادله فقها برای حکم به محجوریت مفلس نسبت به تصرف در اموالش چیست؟

2. منظور از منع تصرّف در اموال چیست؟ آیا مراد، اهلیّت نداشتن مُفَلَّس برای تصرّف در اموال خویش است تا تصرّفات وی باطل باشد و یا مراد عدم نفوذ تصرّفات او است که نتیجه آن صحت معامله انجام گرفته است؟ بنابر قول دوم، نفوذ تصرف، منوط به تقسیم دارایی مفلس است. اگر دارایی او به سبب افزایش قیمت یا غیر آن بیش از مقدار دیونش باشد، معامله او نافذ است و گرنه باطل خواهد بود.

3. آیا حکم به ممنوعیت وی از تصرف در اموال شامل اموال به دست آمده پس از حجر نیز می گردد؟

4.  آیا نسبت به تصرفات غیر مالی مانند ازدواج، طلاق و قصاص نیز این ممنوعیت وجود دارد؟