نکته علمی: اسناد یکی از مهم ترین منابع علم رجال

[احسنی]

برخی منبابع علم رجال را منحصر در کتاب های رجالی و گاه روایاتی که نام روات در آن وجود دارد،
پنداشته اند. اما یکی از مهم ترین منابع علم رجال که صاحب معالم به عنوان اولین عالم به آن اهمیت ویژه داده و در منتقی الجمان از آن بهره ها برده و مرحوم اردبیلی در جامع الرواه سعی بر استفاده از گرفته است، اسناد است. محقق بروجردی با اعتقاد به این روش کتاب ترتیب اسانید الکافی را نوشت و عملا این شیوه را به اثبات رساند. 
به طوری کلی کتب رجالی از سه دسته خارج نیستند. رجال نجاشی و فهرست شیخ تنها مصنفین را ترجمه کرده و در این هدف غالب مصنفین را مترجم ساخته اند. رجال کشی در مورد رواتی است که در روایات یا کلام علمای سلف کلامی در مورد آنها وارد شده است و رجال شیخ رواتی را که از ائمه ع روایت کرده اند را ترجمه کرده و در بخش من لم یرو عن الائمه ع رجال شیخ نیز تنها حدود 510 راوی ترجمه شده که در مقایسه با روات، حجم اندکی را شامل می شود.
بر همین اساس رواتی که راوی از امام معصوم ع نباشند، صاحب کتاب نبوده و در مورد آنها از امام ع یا علمای سلف کلامی نقل نشده باشد، در بسیاری از موارد در کتب رجال ترجمه نشده اند.
به همین سبب بررسی اسناد برای بازیابی اطلاعات رجالی بسیار سودمند است.