28-آذر-1396, 13:57
یکی از مباحث مهمی که در دلالت روایات دخالت دارد این است که آیا عناوین ماخوذه در روایات موضوعیت دارند و یا می توان از آنها الغای خصوصیت کرد.
یکی از این عناوین تعبیر «رجل» است که در موضوع بسیاری از احکام وارد شده است.
فقها در ادله مختلف با این تعبیر رفتار متفاوتی داشته اند مثلا در مثل «اذا شک رجل بین الثلاث والاربع» فرموده اند این رجل خصوصیتی ندارد و لذا حکم شک مراه نیز همین است ولی در مثل « اذا شهد رجل» برای عنوان رجل خصوصیت قائل شده اند و این حکم را در مورد مراه نپذیرفته اند. حال این سوال مطرح میشود که چه نکته ای باعث این اختلاف رفتار شده است.
در تحلیل این نکته استاد قائینی بیانی منحصر به فرد دارند که تنها در مستمسک مرحوم آقای حکیم به آن نکته برخورده اند.
بیان نکته :
اگر حکمی که بر رجل بار شده در خصوص حکم خود اوست مثل بحث شکوک نماز که روایت در صدد بیان خود رجل است در این فرض خصوصیتی برای رجل نیست و میتوان از آن الغای خصوصیت کرد و در واقع رجل یعنی«شخص» که حتی شامل صبی نیز میشود.
ولی اگر حکمی که بر موضوع رجل بار شده است تعیین تکلیفی برای غیر خود اوست مثلا در مورد قضاوت که شهادت رجل، حکمی را بر حاکم بار میکند در این صورت نمی توان از آن الغای خصوصیت کرد.
