29-بهمن-1396, 10:32
(آخرین تغییر در ارسال: 29-بهمن-1396, 10:47 توسط محمود رفاهی فرد.)
یکی از دوستان به مطلب مرحوم آقای تبریزی در تنقیح مبانی العروه ذیل این مساله راهنمایی کردند:
و يستدلّ على ذلك برواية حريز عن أبي عبد اللّه عليه السلام قال: «إنّ للّٰه ملكاً يكتب سرف الوضوء كما يكتب عدوانه» «1».و كون المراد بها الكراهة خصوصاً بملاحظة إطلاقها بالإضافة إلى الموارد التي لا مالية فيها للماء المستعمل لكثرته، و إن لا بأس به إلّا أنّ الكراهة الالتزام بها مبنيّ على التسامح في أدلّة السنن، فإنّ في سندها سهل بن زياد و محمّد بن الحسن بن شمّون و الأمر في سهل معروف و محمّد بن الحسن بن شمّون ضعيف.
اما وجه دلالت این حدیث بر کراهت چیست؟ این که اطلاق دارد نسبت به مواردی که لا مالیة للماء المستعمل آیا اصلا این موارد صدق اسراف می کند تا بگوییم اطلاق شاملش می شود؟
ثانیا به فرض شمول، حدیث می گوید ملائکه این را می نویسند حالا چه محذوری دارد که در مثل این موارد کراهت باشد و در غیرش حرمت؟ یعنی این که در بعض موارد کراهت باشد چه قرینه ای می شود بر این که حدیث راسا دال بر کراهت است؟
ثالثا وقتی سندا حدیث را نپذیرفتیم باز مشکل حرمت اسراف بر می گردد.
مرحوم آقای تبریزی در اوائل منهاج اسراف را از کبائر شمرده اند (ج1ص12) با این حال این استفتاء هم از ایشان جالب است:
- معيار اسراف چيست؟ و صاحب عروه فرمود كه در آب اسراف نيست مراد چيست؟
بسمه تعالى- تعدّى از مقدار متعارف در هر چيز اسراف است، و اگر به نحوى از آب استفاده شود كه مردم محروم شوند جايز نيست، و اللّه العالم.استفتاءات جديد، ج2، ص: 228
از اینجا هم بر می آید که صرف اسراف در آب وضو حرام نیست.همین طور از این استفتاء:
اگر انسان هنگام غسل دادن آب زيادى مصرف كند، چنانكه اسراف شود آيا غسل را باطل مى‌كند؟
بسمه تعالى- غسل باطل نمى‌شود ولى اين كار را نكنيد، و اللّه العالم.
و این استفتاء از مرحوم آقای بهجت:
لطفاً تعريف و حكم اسراف را بيان فرماييد.
ج. اسراف، خروج از اعتدال و ميانه روى در امور است و اگر به حدّ اضرار (ضرر رساندن) برسد، محرّم است.
اما در رساله آقای شبیری دراموری که در غذا خوردن مذموم است نوشته اند:
سيزدهم: دور انداختن ميوه پيش از آن كه كاملًا آن را بخورد، البتّه اگر مقدار قابل توجّهى از ميوه باقى مانده باشد اسراف است و حرام.
ضمنا مرحوم نراقی در عوائد الایام مستقلا از اسراف بحث کرده اند(عائدة (61) في تحقيق معنى الإسراف و بيان تحريمه و موارده)
و يستدلّ على ذلك برواية حريز عن أبي عبد اللّه عليه السلام قال: «إنّ للّٰه ملكاً يكتب سرف الوضوء كما يكتب عدوانه» «1».و كون المراد بها الكراهة خصوصاً بملاحظة إطلاقها بالإضافة إلى الموارد التي لا مالية فيها للماء المستعمل لكثرته، و إن لا بأس به إلّا أنّ الكراهة الالتزام بها مبنيّ على التسامح في أدلّة السنن، فإنّ في سندها سهل بن زياد و محمّد بن الحسن بن شمّون و الأمر في سهل معروف و محمّد بن الحسن بن شمّون ضعيف.
اما وجه دلالت این حدیث بر کراهت چیست؟ این که اطلاق دارد نسبت به مواردی که لا مالیة للماء المستعمل آیا اصلا این موارد صدق اسراف می کند تا بگوییم اطلاق شاملش می شود؟
ثانیا به فرض شمول، حدیث می گوید ملائکه این را می نویسند حالا چه محذوری دارد که در مثل این موارد کراهت باشد و در غیرش حرمت؟ یعنی این که در بعض موارد کراهت باشد چه قرینه ای می شود بر این که حدیث راسا دال بر کراهت است؟
ثالثا وقتی سندا حدیث را نپذیرفتیم باز مشکل حرمت اسراف بر می گردد.
مرحوم آقای تبریزی در اوائل منهاج اسراف را از کبائر شمرده اند (ج1ص12) با این حال این استفتاء هم از ایشان جالب است:
- معيار اسراف چيست؟ و صاحب عروه فرمود كه در آب اسراف نيست مراد چيست؟
بسمه تعالى- تعدّى از مقدار متعارف در هر چيز اسراف است، و اگر به نحوى از آب استفاده شود كه مردم محروم شوند جايز نيست، و اللّه العالم.استفتاءات جديد، ج2، ص: 228
از اینجا هم بر می آید که صرف اسراف در آب وضو حرام نیست.همین طور از این استفتاء:
اگر انسان هنگام غسل دادن آب زيادى مصرف كند، چنانكه اسراف شود آيا غسل را باطل مى‌كند؟
بسمه تعالى- غسل باطل نمى‌شود ولى اين كار را نكنيد، و اللّه العالم.
و این استفتاء از مرحوم آقای بهجت:
لطفاً تعريف و حكم اسراف را بيان فرماييد.
ج. اسراف، خروج از اعتدال و ميانه روى در امور است و اگر به حدّ اضرار (ضرر رساندن) برسد، محرّم است.
اما در رساله آقای شبیری دراموری که در غذا خوردن مذموم است نوشته اند:
سيزدهم: دور انداختن ميوه پيش از آن كه كاملًا آن را بخورد، البتّه اگر مقدار قابل توجّهى از ميوه باقى مانده باشد اسراف است و حرام.
ضمنا مرحوم نراقی در عوائد الایام مستقلا از اسراف بحث کرده اند(عائدة (61) في تحقيق معنى الإسراف و بيان تحريمه و موارده)
