اطلاق مقامی و قیاس

[مسعود عطار منش]

در محل بحث امام علیه السلام در مقام بیان شروط و اجزاء نماز مستحبی دو رکعتی مثلا نیست، بلکه اصل استحباب آن را بیان می کند.
٢. بحث صغروی: ظاهرا محل بحث در ارث ارتباطی به این قاعده نداشته باشد. سهم ارث چیزی نیست که در اصطلاح شرع و ارتکاز متشرعه قابل تشخیص باشد.
پس روشن شد که: اولا اصل قاعده عرفی است، وثانیا: اطمینان عقلائی بر آن بوده و نیازی به رجوع به عمومات نیست، و به همین جهت قیاس هم نخواهد بود.

قسمت اول فرمایش شما درست نیست زیرا یا امام علیه السلام در مقام بیان اجزاء و شرایط است که می شود اطلاق مقام خود دلیل یا طبق فرمایش شما در مقام بیان نیست که در اینصروت می شود اطلاق مقامی مجموع ادله زیرا بحست ظهور حال امام علیه السلام بهر حال تا ظرف عمل بیان احکام را تمام می کند و اگر قیدی لازم باشد می آورد و اگر نیاورد معنایش رضایت به همان مفاد سکوت است .
قسمت دوم نیز صحیح نیست زیرا قرار نیست با صرف ارتکاز متشرعه حکم را کشف کنیم تا اشکال کنید ارتکازی وجود ندارد بلکه ادعا این است که وقتی شارع حکم جد را از دیگران استثنا زد و گفت جد به منزله اخوه است و حکم مستقلی از دیگران متقربان که واسطه تقربشان مد نظر قرار می گیرد ، دارد در مورد جده نیز این سئوال باقی می ماند که آیا طبق قانون عام ارث بالقرابه ارث می برد یعنتی واسطۀ تقربش ملاحظه می شود یا همانطور که جد به منزله اخوه بود جده به منزلۀ اخوات است و با توجه به ملازمۀ ظنیه ای که بین جد و جده در احکام وجود دارد سکوت شارع در مقام رد یا امضای این ملازمه به معنی امضای این ملازمه است زیرا تا ظرف عمل سکوت گرده بنابرین به همان حجت اقتضایی عرفی فعلیت بخشیده است .
قسمت سوم که فرمودید این قیاس نیست مبتنی بر اینست که معنای قیاسی که در روایات از آن نهی شده را بیان نمائید و ضابطه ای را ارائه دهید ، آیا هر چیزی که عقلائی باشد دیگر قیاس نیست ؟ به فرمایش استاد قیاس در لسان ادله حتی شامل براهین عقلی هم می شود تا چه رسد به این استظهارات ظنیه پس اینها قیاس هست و لکن استاد می فرمودند ردعی که  از قیاس شده در مورد هر قیاسی نیست . سئوال آقای رفاهی که کاملا هم بجا است این است که از کجا و با کدام خط کش بفهمیم کدامین قیاس منهی عنه است و کدام نیست ؟