بسم الله الرحمن الرحیم
در اصل مسأله ی تشکیل حکومت اسلامی در زمان غیبت اختلافاتی وجود دارد که فعلا در مقام ورود به آن نیستیم،ولی متأسفانه میان طرفداران نظریه عدم جواز تشکیل حکومت نیز چنددستگی هایی مشاهده می شود.
علی القاعدة و طبق عمومات امر به معروف و نهی از منکر و احادیثی همجون (إذا ظهرت البدع فی أمتی فعلی العالم أن یظهر علمه) و... باید نسبت به چنین حکومت جائری واکنش نشان داد، اما گروهی از این افراد در عین اعتقاد به عدم مشروعیت حکومت، نقد حکومت را هر چند به صورت علمی باشد درست نمی دانند.
علت این گرایش عموما موارد زیر است:
- لزوم رعایت تقیه: عده ی زیادی از این دسته معتقدند باید در زمان حکومت جائرانه تقیه کرد و جایز نیست به صورت علنی مشکلات یک حکومت جائر را بیان کرد.
پاسخ: تقیّه به چند هدف انجام می شود: 1- حفظ نفس یا ضرر معتدّ به: که در این صورت به خودی خود واجبست هر چند دلیل تقیّه وارد نشده بود. 2-ضرر قابل تحمّل 3- مدارات با اهل خلاف. جواز دو مورد اخیر نیاز به دلیل مستقلّ دارد که از روایات تقیّه استفاده می شود، اما این روایات اطلاق و عمومی ندارند به طوری که شامل تقیّه از غیر عامّه بشوند، لذا در تقیّه از زیدیه و اسماعیلیه و سایر فرق - غیر از صورت اول- اشکال شده است.
اگر فرض کنیم این روایات دارای اطلاق باشند اما باز هم نمی توان جواز تقیّه در محل بحث را ثابت کرد، زیرا نسبت بین روایات تقیّه و روایات امر به معروف و نهی از منکر و امثال آن نهایتا عموم و خصوص من وجه است، به این بیان که اطلاق روایات امر به معروف شیعیان را چه در مسند حکومت باشند یا نباشند شامل می شود. روایات تقیّه هم - علی فرض التسلیم- سلطنت غالبه را چه شیعه باشد یا غیر شیعه شامل می شود. پس در محل اجتماع و مفروض بحث تعارض رخ می دهد و باید به عمومات فوقانی مراجعه کرد، که باز هم مقتضای برخی از این عمومات، وجوب خواهد بود مثل: (من لم یهتمّ بأمور المسلمین فلیس بمسلم و من سمع رجلا ینادی یا للمسلمین فلم یجبه فلیس بمسلم) و...
بلکه بعید نیست خود عقل مستقلّ به وجوب رد منکر باشد.
بنا براین در نهایت بحث ما با این عده صغروی خواهد بود و این که آیا در انتقاد از حکومت، خوف ضرر جانی معتد به می رود یا خیر. واضحست که این خوف در اکثر موارد بی جاست.
- خوف از سلطه ی بیگانگان: عده ای از این افراد، بی شهامتی خود را به این صورت توجیه می کنند که در صورت از بین رفتن یک حکومت به ظاهر اسلامی، بیگانگان و دشمنان دین بر کشور مسلط خواهند شد.
پاسخ: روشن است که هدف از بیان انتقادات یک حکومت، روشن کردن مردمیست که تحت تأثیر تبلیغات قرار گرفته اند نه اقدام نظامی علیه حکومت! مفروض اینست که فعلا سخن بر مبنای حرمت قیام در زمان غیبت است.
- اختلال نظام: برخی از این راه وارد می شوند که اگر مردم از این حکومت روی گردان شوند امور مملکت به هم خواهد ریخت!
پاسخ: اولاً: مهم ترین مسأله در نظر شارع عقیده ی انسان است، و اگر بنا باشد عقیده را فدای نظام کنیم حرفمان به مثابه ی همان شخصی خواهد شد که گفت: (اگر لازم باشد ولایت فقیه می تواند توحید را هم در جامعه تعطیل کند!!)
ثانیاً: عدم مشروعیت مذهبی یک حکومت ملازمه ای با اختلال نظام ندارد. همانطور که اکثر حکومت های جهان ادعای الهی بودن خود را ندارند و در میان مردم هم چنین تصوری در مورد آنان نیست. اما در عین حال نظم اجتماع را مراعات می کنند.طبق برخی مبانی رعایت قانون در کشورهای غیر اسلامی هم لازمست، در حالی که مسلما قائلین این مبنا حکومت های مزبور را الهی نمی دانند.
ثالثا در یک موازنه ی ساده میان منتقدین از حکومت و طرفداران حکومت، کاملا واضح است که تمام تشکیلات و امکانات و تبلیغات در اختیار دسته ی دوم است، بنابراین عملا امکان پذیر نیست که دسته اول بر دسته دوم پیشی بگیرند و افسار اجتماع به دستشان افتد!!مهم این است که دسته اول وظیفه ی شرعی خود را انجام داده و اتمام حجّت صورت گرفته باشد.
