اقسام الاستصحاب التعلیقی:
الف: الاستصحاب التعلیقی فی الموضوعات، وهی من اوضح انحاء اصل المثبت: ظرف نجس زیر شیر آب بسته بود قبل ساعة، الآن شیر آب باز شده اما نمی دانیم که آیا هنوز آن ظرف نجس زیر شیر آب هست یا نه، استصحاب تعلیقی می کنیم که: اگر یک ساعت پیش فتحنا الانبوب یغسل هذا الاناء والآن کما کان، ففتحنا الانبوب فغسل الاناء.
این اصل مثبت است چون از استصحاب قضیه تعلیقیه میخواهیم حکم فعلی را استنتاج کنیم.
ب: الاستصحاب التعلیقی فی الاحکام، در جایی که خود شارع حکم تعلیقی جعل می کند:مثل: العنب یحرم اذا غلی، کشمش زمانی که عنب بود این حکم را داشت که یحرم اذا غلی والآن کما کان، فیثبت حرمة الزبیب بعد الغلیان.
این استصحاب تعلیقی در احکام اصل مثبت نیست وفاقا للسید الامام و...، .خلافا للنائینی، چون خودش حکم فعلی تعلیقی مجعول شارع است.
ج: الاستصحاب التعلیقی فی الاحکام، در جائی که حکم شرعی تنجیزی است وما خودمان انتزاع عقلی می کنیم یک قضیه شرطیه ای را، مثلا مولا گفته اکرم العالم العادل که حکمی تنجیزی است، زید یک زمانی که در روستا بود عادل بود آمد حوزه عالم شد، فهو عالم بالوجدان وعادل بالاستصحاب، اما یکوقت می دانیم که زید قطعا عادل نیست ولی عالم هست، احتمال می دهیم که شارع به برکت عدالت سابقش هنوز هم وجوب اکرام را در حق او حفظ کرده باشد، اینجا اگر استصحاب کنیم که زید زمانی که در روستا بود اینگونه بود که لو صار عالما لوجب اکرامه والآن کما کان، فصار عالما فیجب اکرامه بالفعل. یا شارع گفته اذا وجد الرکعتان فی صلاة الصبح لترتب الاثر، حالا مکلف در رکعت ثانیه ضحک با صدا داشت، عقل انتزاع میکند که رکعت اولی اینگونه بود که لو انضم الیه الرکعة الثانیه لترتب الاثر(الذی یسمی بالصحة التاهلیة) والآن کما کان، فیترتب الاثر الفعلی علی هذه الصلاة المقرونة بالضحک. یا شارع گفته که الحج الصحیح یبرئ ذمتک، حالا چون در حج جماع کرده، میگوید هذا الحج کان بحیث لو اتی بتمام اجزائه یبرئ الذمة والآن کما کان، فهذا الحج المقرون بالجماع یبرئ ذمتی.
لکنه یکون من الاصل المثبت، لان هذه القضیة التعلیقیة لم یکن حکم الشارع بل کان انتزاعا عقلیا، فلا یجری الاستصحاب بل یجری البرائة عن المانعیة فی مثال الصلاة و الحج.
الف: الاستصحاب التعلیقی فی الموضوعات، وهی من اوضح انحاء اصل المثبت: ظرف نجس زیر شیر آب بسته بود قبل ساعة، الآن شیر آب باز شده اما نمی دانیم که آیا هنوز آن ظرف نجس زیر شیر آب هست یا نه، استصحاب تعلیقی می کنیم که: اگر یک ساعت پیش فتحنا الانبوب یغسل هذا الاناء والآن کما کان، ففتحنا الانبوب فغسل الاناء.
این اصل مثبت است چون از استصحاب قضیه تعلیقیه میخواهیم حکم فعلی را استنتاج کنیم.
ب: الاستصحاب التعلیقی فی الاحکام، در جایی که خود شارع حکم تعلیقی جعل می کند:مثل: العنب یحرم اذا غلی، کشمش زمانی که عنب بود این حکم را داشت که یحرم اذا غلی والآن کما کان، فیثبت حرمة الزبیب بعد الغلیان.
این استصحاب تعلیقی در احکام اصل مثبت نیست وفاقا للسید الامام و...، .خلافا للنائینی، چون خودش حکم فعلی تعلیقی مجعول شارع است.
ج: الاستصحاب التعلیقی فی الاحکام، در جائی که حکم شرعی تنجیزی است وما خودمان انتزاع عقلی می کنیم یک قضیه شرطیه ای را، مثلا مولا گفته اکرم العالم العادل که حکمی تنجیزی است، زید یک زمانی که در روستا بود عادل بود آمد حوزه عالم شد، فهو عالم بالوجدان وعادل بالاستصحاب، اما یکوقت می دانیم که زید قطعا عادل نیست ولی عالم هست، احتمال می دهیم که شارع به برکت عدالت سابقش هنوز هم وجوب اکرام را در حق او حفظ کرده باشد، اینجا اگر استصحاب کنیم که زید زمانی که در روستا بود اینگونه بود که لو صار عالما لوجب اکرامه والآن کما کان، فصار عالما فیجب اکرامه بالفعل. یا شارع گفته اذا وجد الرکعتان فی صلاة الصبح لترتب الاثر، حالا مکلف در رکعت ثانیه ضحک با صدا داشت، عقل انتزاع میکند که رکعت اولی اینگونه بود که لو انضم الیه الرکعة الثانیه لترتب الاثر(الذی یسمی بالصحة التاهلیة) والآن کما کان، فیترتب الاثر الفعلی علی هذه الصلاة المقرونة بالضحک. یا شارع گفته که الحج الصحیح یبرئ ذمتک، حالا چون در حج جماع کرده، میگوید هذا الحج کان بحیث لو اتی بتمام اجزائه یبرئ الذمة والآن کما کان، فهذا الحج المقرون بالجماع یبرئ ذمتی.
لکنه یکون من الاصل المثبت، لان هذه القضیة التعلیقیة لم یکن حکم الشارع بل کان انتزاعا عقلیا، فلا یجری الاستصحاب بل یجری البرائة عن المانعیة فی مثال الصلاة و الحج.
