استفاده تربیتی اسلام از پتانسیل های موجود در قومیت ها

[مسعود عطار منش]

یک بحث مفصل و مهم این است که برخورد شریعت با سنت ها و حتی اصلاح آنها به چه نحو بوده است؟ بسیاری از مواقع، سنت های قومی پتانسیل هایی داشتند که دین از آنها استفاده می کرده و آن را اصلاح می کرده است. به عنوان نمونه، یکی از سنت های موجود در میان اعراب، سنت ترجیح عرب بر عجم بوده است. نحوه مبارزه با این سنت این نبوده که مستقیم با آن مبارزه شود. بلکه در روایات برای عرب معنای خاصی شده است چنانچه در روایتی بیان شده: « فَنَحْنُ الْعَرَبُ وَ شِيعَتُنَا الْمَوَالِي وَ مَنْ لَمْ يَكُنْ عَلَى مِثْلِ مَا نَحْن‏ عَلَيْهِ فَهُوَ عِلْج‏» این روایت به احترامات به عرب و موالی عرب، جنبه دینی داده است. یا مثلا مرسوم بوده که کسی که به دیگری خدمتی می کرده، مورد احترام قرار می گرفته است. در دین رنگ دینی به آن داده شده و بیان شده: مهم آن است که شکر نعمت کسی شود که تو را دین دار و مسلمان کرده است. پس در شریعت از پتانسیل های قومی استفاده می شود و به آن رنگ دینی داده می شود.
درس خارج فقه جلسه 51 مورخ 6/10/1400