معنای روایت بصائر الدرجات

[مهدی خسروبیگی]

برخی گفته‌اند این روایت بصائر الدرجات که می فرماید:

21- حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ مَعْرُوفٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ رِبْعِيٍّ عَنْ فُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع يَقُولُ‏ كُلَّمَا لَمْ يَخْرُجْ‏ مِنْ‏ هَذَا الْبَيْتِ‏ فَهُوَ بَاطِلٌ.

ناظر به این است که همه علوم را اهل‌بیت باید بیان کنند. لکن در این مقام نیست. یعنی ریاضیاتی که اهل‌بیت نگفته‌اند باطل است؟ قطعاً خیر. برخی علوم را ائمه اصلا در مقام بیانشان نبوده‌اند. در همین روایات آمده است که دیگران به دنبال قیاس و استحسان رفتند. این روایات در مقام تعارض با روش اهل سنت است و در مقام علومی است که علوم هدایتی و چیزهایی است که در دایره وحی و ارشاد بشر است. لذا این روایات دلالتی بر بطلان فلسفه و منطق ندارد. خلاصه این روایات در مقام تعطیل عقول نیست.
استاد سید محمد جواد شبیری زنجانی

[مسعود عطار منش]

نسبت به ریاضیات شاید اطلاق نداشته باشد ولی نسبت به علوم عقلی مرتبط با هدایت بشر که ایمه در مقام بیان بودند خصوصا مسایل کلامی مثل حدوث و قدم قرآن چطور؟
یا برخی مباحث عقلی که حضرات از ورود به آن نهی نمودند مثل بحث سنگین جبر و اختیار؟