رفع ابهام معنای «صدقه» در استعمالات قرآنی و روایی

[مخبریان]

یکی از کلماتی که در طول زمان تغییر معنا پیدا کرده است، کلمه صدقه است. این کلمه در آیات و روایات حداقل در سه معنا به کار می‌رود:

• صدقه به معنای زکات
  
• صدقه به معنای وقف
  
• صدقه به معنای صدقه (معنای رایج آن در فارسی امروز)
  

هر یک از این معانی مربوط به یک باب از ابواب فقهی هستند و احکام خاص خود را دارند. حال اگر در آیه یا روایتی کلمه صدقه به کار رفته باشد، به کدام معناست؟ حکمی که در آن آیه یا روایت آمده است را باید برای کدام باب فقهی ثابت نمود؟

به نظر می‌رسد می توان با یک فحص تام و بررسی همه جانبه تاریخی، فقهی (مخصوصاً با رجوع به کتب عامه و کتب غیر فقهی و حدیثی) بتوان:

• روند پیدایش معانی مختلف را ردیابی نمود.
  
• شواهدی از هر استعمال به دست آورد.
  
• و نهایتاً ضوابطی برای تمییز معانی صدقه در استعمال‌های مختلف ارائه نمود.
  

همچنین باید فکری به حال موارد مشکوک نمود.