معنا، مفهوم، قرن اکید، موضوع له

[محمد رضایی]

معنا، مفهوم، قرن اکید، موضوع له
مشخص شدن حدود این چند اصطلاح می تواند در مواضع متعدد علم اصول، ذهن را از بعضی خلط های نابجا مصون دارد:
 
مفهوم همان تصویر ذهنی و فهم ما از معانی مختلف است. پس از سنخ وجود ذهنی است.
 
هر مفهومی بر معنایی دلالت دارد. معنا در وعاء معنا تقرر دارد و لابشرط از وجود ذهنی و وجود خارجی است. بله اگر بخواهد معنا موجود شود هم در ذهن می تواند موجود شود(مفهوم) هم در خارج.
 
قرن اکید بین دو مفهوم ذهنی برقرار است(بین مفهوم لفظ و مفهوم معنا نه ذات معنا) اما موضوع له الفاظ، آن ذات معنایی است که بین صورت آن معنا و صورت لفظ، قرن اکید ایجاد شده است. پس موضوع له، همیشه یک معنا است.
 
نکته مهم این است که در موضوع له الفاظ، هیچ امر وجودی ای نمی تواند داخل شود، نه وجود ذهنی و نه وجود خارجی. اگر کسی، موضوع له لفظی را طوری تبیین نماید که گویی وجودی ذهنی یا خارجی در آن موضوع له قرار دارد، بی گمان به خطا رفته است. مثلا اگر موضوع له هیئت جمله تامه را نسبت تصادقیه ذهنی بداند، یا موضوع له حروف را وجود خارجی ربط بداند، یا موضوع له اعلام را هیکل خارجی فرد بداند، در تمام این موارد(که هر کدام نیز قائل یا قائلینی داشتند) از این قاعده تخطی کرده است.


برگرفته از درس خارج اصول استاد معتمدی،سال تحصیلی 1401