ریشه تاریخی حکم خمس

[مسعود عطار منش]

آیت الله سیستانی حفظه الله در بحث لا ضرر به یک گزارش تاریخی اشاره کردند مبنی بر اینکه در زمان جاهلیت وقتی جنگی رخ می‌داده رئیس قبیله یک چهارم غنیمت را تحت عنوان مرباع به عنوان حق الریاسه به خودش اختصاص می داده که برخی در تحلیل ریشه تاریخی خمس گفته‌اند ریشه عقلایی حکم خمس همان مرباع بوده که شارع مقدس آن را از یک چهارم به یک پنجم کاهش داده است.
با مراجعه به منابع تاریخی گفتیم اثبات این مطلب دشوار است چون مطلب مذکور در حد یک گزارش است اما در هر صورت آن مقداری که از ادله خمس نیز به روشن قابل استفاده است عبارت از آن است که خمس از باب حقوق ریاست است و این نکته در فهم روایات خمس و فروعات آن اثرگذار است.
درس خارج اصول جلسه 87 مورخ1401/12/10