سؤال: خوردن روزه مستحبی با تعارف مؤمن

[محمد 68]

سلام علیکم
معروف و مشهور است که اگر کسی روزه ی مستحبی گرفته باشد و مؤمنی به او تعارف کند مستحب است که روزه را قطع کند.
مستند این حکم چیست؟
باتشکر

[مخبریان]

لطفا به وسایل الشیعة، جلد 10، ص 151: «8 بَابُ اسْتِحْبَابِ إِفْطَارِ الصَّائِمِ نَدْباً عِنْدَ الْمُؤْمِنِ إِذَا سَأَلَهُ ذَلِكَ قَبْلَ الْغُرُوبِ وَ لَوْ بَعْدَ الْعَصْرِ وَ اسْتِحْبَابِ كَتْمِ الصَّوْمِ عَنْهُ وَ اخْتِيَارِ الْإِفْطَارِ عِنْدَهُ عَلَى إِتْمَامِ الْيَوْم‏» مراجعه فرمایید.

[محمد 68]

سلام علیکم
با توجه به روایات این باب آیا این حکم مقید به این است که برادر دینی خوشحال شود یا مطلقا برای اجابت درخواست او حکم ثابت میشود و قطع روزه استحباب پیدا میکند؟
و همچنین آیا این روایات جایی را شامل میشود که شخص به برادر ایمانی خود خبر دهد که روزه ی مستحبی گرفته تا مورد تعارف قرار گیرد؟
و همچنین آیا آن جایی را شامل میشود که شخص بداند تا لحظاتی دیگر مورد تعارف قرار میگیرد و با این علم قصد روزه ی استحبابی کند؟
با تشکر

[محمد 68]

سلام علیکم
ظاهرا اخبار این باب به سه دسته تقسیم میشوند. دسته ی اول اخباری که مطلقا دلالت دارند بر اینکه قطع روزه ی مستحبی با تعارف مؤمن مستحب است. از جمله این اخبار عبارت است از:
13085- 2- وَ عَنْهُمْ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْخَثْعَمِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ الرَّجُلِ يَنْوِي الصَّوْمَ فَيَلْقَاهُ أَخُوهُ الَّذِي هُوَ عَلَى أَمْرِهِ أَ يُفْطِرُ قَالَ إِنْ كَانَ تَطَوُّعاً أَجْزَأَهُ وَ حُسِبَ لَهُ وَ إِنْ كَانَ قَضَاءَ فَرِيضَةٍ قَضَاهُ.
وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ مِثْلَهُ.
13086- 3- وَ عَنْهُمْ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِفْطَارُكَ لِأَخِيكَ الْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ صِيَامِكَ تَطَوّعاً
دسته ی دوم از این روایات دال بر این است که اگر روزه مستحبی گرفته باشد و مورد تعارف برادر ایمانی خود قرار گیرد و به او اعلام نکند که روزه است دارای اجر است، که برخی از آنها عبارتند از:
13087- 4- وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ دَخَلَ عَلَى أَخِيهِ وَ هُوَ صَائِمٌ فَأَفْطَرَ عِنْدَهُ وَ لَمْ يُعْلِمْهُ بِصَوْمِهِ فَيَمُنَّ عَلَيْهِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ صَوْمَ سَنَةٍ.
وَ رَوَاهُ الصَّدُوقُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ
وَ رَوَاهُ فِي الْعِلَلِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ
وَ رَوَاهُ فِي ثَوَابِ الْأَعْمَالِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ سَعْدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ
وَ رَوَاهُ الْبَرْقِيُّ فِي الْمَحَاسِنِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ مِثْلَهُ.
13088- 5- وَ عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الدِّينَوَرِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ صَالِحِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ جَمِيلِ بْنِ دَرَّاجٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ أَيُّمَا رَجُلٍ مُؤْمِنٍ دَخَلَ عَلَى أَخِيهِ وَ هُوَ صَائِمٌ فَسَأَلَهُ الْأَكْلَ فَلَمْ يُخْبِرْهُ بِصِيَامِهِ فَيَمُنَّ عَلَيْهِ بِإِفْطَارِهِ كَتَبَ اللَّهُ جَلَّ ثَنَاؤُهُ لَهُ بِذَلِكَ الْيَوْمِ صِيَامَ سَنَةٍ.
و دسته ی سوم روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه آنچه در صورتی که موجب سرور مؤمن تعارف کننده باشد قطع روزه مستحب خواهد بود، که از جمله ی این روایات عبارت است از:
13084- 1- مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْعِيصِ عَنْ نَجْمِ بْنِ حَطِيمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: مَنْ نَوَى الصَّوْمَ ثُمَّ دَخَلَ عَلَى‏ أَخِيهِ فَسَأَلَهُ أَنْ يُفْطِرَ عِنْدَهُ فَلْيُفْطِرْ فَلْيُدْخِلْ عَلَيْهِ السُّرُورَ فَإِنَّهُ يُحْتَسَبُ لَهُ بِذَلِكَ الْيَوْمِ عَشَرَةُ أَيَّامٍ وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها
به نظر حقیر جمع بین این روایات با توجه با نکته ای که همه ی بزرگواران از آن اطلاع دارند و آن اینکه روزه ی مستحبی را میتوان بدون هیچ عذری قطع کرد در فرضی که مورد تعارف هم قرار بگیرد این جواز موجود است ولی این قطع روزه زمانی دارای ثواب مضاعف است که شخص روزه دار به برادر ایمانی خود خبر ندهد و از طرفی هم موجب سرور آن برادر ایمانی باشد.
با توجه به این مطلب به نظر میرسد که پاسخ سوالات مذکور واضح شد.