حرمت تغیییر جنسیت به دلیل نهی از تغییر خلق الله در آیه شریفه

[خیشه]

حرمت تغییر جنسیت
قرآن میفرماید: فلیغیرن خلق الله. این فقره دلالت بر حرمت تغییر جنسیت میکند. در ذیل این آیه در مجمع البیان روایتی وارد شده که تفسیر به تغییر دین و امر خدا شده است. «قیل یرید دین الله و أمره». در تغییر جنسیت هم اگر امکان داشته باشد، موجب تغییر دین الله میشود. در حقیقت این تغییر تکوینی موجب تغییر تشریعی میشود. مثلا وقتی که یک مردی تبدیل به زن میشود در نتیجه احکام زنانه بر این شخص مترتب میشود و این هم تغییر دین و احکام خداوند است. پس این تغییر تکوینی به خاطر این که موجب تغییر تشریعی میشود مصداق برای نهی خداوند از دین خداوند میشود.
هر چند که در آیه شریفه تعبیر به خلق الله شده و این تعبیر ظهور در تغییر تکوینی دارد اما چرا در روایت تعبیر به دین الله شده است؟ نکته اش همین است که وقتی از لحاظ تکوینی تغییر پیدا کند موجب تغییر دین خدا هم میشود. یعنی حکمی که مثلا زن به عنوان زن بودن باید انجام دهد تغییر میکند.
تذکر این نکته لازم است که گاهی اوقات شخصی مریض است و خود را سالم میکند و احکام مریض را دیگر ندارد. این تغییر مراد نیست. مراد از تغییر یک نوع تغییری است که اساسا موجب وارونگی شود. لذا ما قائل هستیم که تغییر جنسیت مصداق بارز تغییر خلق الله است. یعنی این آیه را اگر به عرف بسپاریم و بگوییم تغییر جنسیت مصداق تغییر خلق الله نیست، میگوید پس چه چیزی مصداق برای تغییر خلق الله است.
درس خارج فقه. 26 بهمن ماه 1402

[مسعود عطار منش]

تعبیر فلیغیرون خلق الله ظاهراً کلام شیطان است. یعنی شیطان می‌گوید «لآمرنهم» اینها را امر می‌کنم، «فلیغیرون خلق الله» این ها هم به پیروی از امر من، خلق الله را تغییر می‌دهند.
این مقدار که آنچه شیطان بدان امر می‌کند باید فی الجمله مبغوض خدا و مایۀ ضلالت باشد قابل درک است ولی اولاً مگر تمام اوامر شیطان، مربوط به محرمات است؛ آیا شیطان به مکروهات امر نمی کند؛ مثلاً اگر در یک روایت بیان شود شیطان مردمان را به عجب امر می‌کند ظاهرش آن است که عجب حرام است؟!
اگر بگویید سیاق آیه، سیاق محرمات است، خواهیم گفت، آیا کسی از فقهاء «فلیبتکن آذان الانعام» (یعنی شکافتن گوش چهارپایان) را حرام می‌داند.
ثانیاً بر فرض که ظهور در حرمت داشته باشد، آیا آیۀ مزبور در مقام بیان قیود است؟ شاید شیطان صرفاً در برخی موارد به تغییر خلق الله امر می‌کند ولی چون آیه در مقام بیان جزئیات نبوده، جزئیات امر شیطان را بیان نکرده است.
برای اطلاق گیری باید ظاهر متکلم این باشد که در مقام بیان است؛ کجای آیه ظهور در این دارد که در مقام بیان جزئیات امر شیطان است؟
ثالثاً مگر نه آن است که بشر در سر تا سر عالم تغییر ایجاد می‌کند؛ آیا تمام تغییراتی که در خلقت ایجاد می‌نکد حرام است؟!
شاید آیه ناظر به تغییر فطرت توحیدی مردم باشد که در خلقتشان نهادینه شده است؛ مقصود روایت از دین الله نیز همین توحید باشد. این معنا خیلی روشن‌تر و قابل فهم تر از معنایی است که آقای اراکی فرموده است.