انواع انسداد و تفاوت در مقدمات آن

[خیشه]

ما یک انسداد کبیر داریم و یک انسداد صغیر. کتابهایی که دلیل انسداد را ذکر میکنند برای انسداد کبیر است. اینها میخواستند دلیل انسداد را از راه خبر واحد مطرح کنند. یعنی اگر خبر واحد حجیت نداشته باشد انسداد باب علم لازم میاید. در حالی که انسداد انواعی دارد. چهار انسداد مطرح است. اگر کسی مثل صاحب معالم بگوید دلیلی بر حجیت خبر واحد نداریم میرود سراغ انسداد. این یک انسداد است. یک انسداد دیگر داریم اگر کسی طرفدار خطاب مشافهه باشد مثل میرزای قمی و گفت آیات و روایات شامل ما نمیشود باید برود سراغ انسداد. یک انسداد دیگر این است که کسی بگوید تمام روایات اهل بیت به ما نرسیده است تعدادی از کتب احادیث و روایات گم شده است این هم طرفدار انسداد میشود. انسداد دیگر این است کسی بگوید روایاتی که به ما رسیده تقطیع شده و در اثر تقطیع یک سری قرائن وجود داشته است که گم شده است. این هم باید برود سراغ انسداد. این چهار انسداد. این چهار انسداد که هر چهار انسداد، انسدادهای کبیر هستند ولی مقدمات دلیل انسداد در هر کدام متفاوت است. انسدادی که در رسائل و .. مطرح است مقدماتش این است: خداوند یک سری احکام دارد و آنها را میخواهد. اون احکام هم دراین روایات پخش است. مقدمه سوم این است که این روایات وقتی که حجیت ندارند باب علم منسد است. لذا باید برویم سراغ اصول عملیه. اگر برائت جاری کنیم خروج از دین لازم میاید. اگر احتیاط کنیم سخت است. در نتیجه یا باید برویم سراغ ظن یا شک یا وهم. اینجا میگفتند ترجیح مرجوح بر راجح قبیح است پس برویم به سراغ ظن نه شک و وهم. اینها دلیل انسداد اولی است. اما اگر کسی طرفدار انسداد شد از راه خطاب مشافهه. مقدماتش این گونه است: یک سری تکالیف داریم مقدمه دیگراین است که راه رسیدن به آن تکالیف همین روایات است. مقدمه سوم این است که ما مخاطب این خطابات نیستیم. مقدمه چهارم این است که ما با مشافهین اشتراک احکام داریم. همچنین ما باید احکام آنها را به دست بیاورم و راهی برای به دست آوردن آن تکالیف نیست مگر ظن. پس ظن حجت است. اما مقدمات باب انسداد برای کسی که در باب قول لغوی بگوید این است: استنباط احکام شرع واجب است. مقدمه دوم این است استنباط متوقف است بر فهم معنای کلمات قران و حدیث. مقدمه سوم این است که ما راهی برای فهم معنای کلمات نداریم الا از طریق قول لغت. و اگر من به لغت مراجعه نکنم لازمه اش تعطیل استنباط احکام است پس باید به کتاب لغت مراجعه کنیم و این هم علم اور نیست بلکه مفید ظن است.
درس خارج فقه تاریخ 18 اردیبهشت ماه 1403