سیره متشرعه با ظهور رد نمی شود

[علی آمنی]

در بحث حجیت خبر عدل واحد در موضوعات برخی تمسک به روایت مسعده بن صدقه کرده بودند و گفته بودند ظهور این روایت رادع سیره متشرعه در عمل به خبر عدل واحد است اما این درست نیست و سیره متشرعه هیچ وقت با ظهور، رد نمی شود.

اشاره ای مختصر به این مبنی: ظهورات، برهان نیستند و اگر یک آیه یا روایت معروف ظهوری داشته باشد، دیگر آن سیره نباید در متشرعه استمرار پیدا کند. چون تو نفر اولی نیستی که این روایت و آیه را دیده ای و ظهور هم ظن نوعی است نه برهان فیثاغورث. اگر واقعا آیه یا روایت ظهور در چنین معنایی داشت، دیگر سیره متشرعه استمرار پیدا نمی کرد و اگر سیره متشرعه استمرار پیدا کرده، معلوم می شود که ظهور، آن چیزی نبوده که تو فکر کرده ای.

بله، گاهی شما از حیثیتی به آیه یا روایت ورود می کند که تا به حال کسی از آن حیثیت بحث نکرده، که در این صورت اشکالی ندارد. یا مثلا روایت غیر معروف و شاذی ظهور دارد که این هم اشکال ندارد. یا مثلا روایتی است که مشهور سندش را قبول ندارند یا آن را تقیه ای می دانند و شما آن را پذیرفته ای، که در این صورت هم اشکال ندارد. اما آیه قرآن و روایت معروفی که شما می خواهید با ظهور آن سیره متشرعه را رد کنید، ممکن نیست. شما هم در اینجا می خواهید با ظهور خبر واحد، سیره را کنار بگذارید و این صحیح نیست.

پس ما که می گوییم ظهور روایت این نیست و قدر متیقن در مقام تخاطب دارد و ظهور در اطلاق ندارد و ظهور یستبین در قطع طریقی است اما اگر حتی چنین ظهوری هم باشد، استمرار سیره متشرعه بر اعتماد به خبر ثقة واحد در احکام و موضوعات به جز مواردی که دلیل خاص دارد مانند مخاصمات، نشان می دهد که این استظهار شما صحیح نیست. آقای تبریزی هم این جواب را ذیل بحث خبر واحد می پذیرند و ما هم قائلیم. ( درس خارج فقه جلسه 95، 8 اردیبهشت1403)