10-آذر-1402, 19:13
درس خارج اصول جلسه 8 مورخ 15 مهر 1402
از مجموع کلمات محقق خراسانی در کفایه استفاده میشود وضع به دو گونۀ تعیینی و تعیّنی تقسیم میشود؛ وضع تعیینی نیز به دو گونۀ وضع تعیینی بالإنشاء _یعنی وضع تعیینی ای که با انشاء محقق میشود_ و وضع تعیینی بالإستعمال _یعنی وضع تعیینی ای که با استعمال محقق میشود_ تقسیم پذیر است.
مرحوم شهید صدر میفرماید پس از پذیرش مسلک قرن اکید، امکانپذیر بودن وضع تعیینی استعمالی نیز روشن است. تعبیر ایشان از این قرار است:
[1] بحوث في علم الأصول، ج1، ص: 97
از مجموع کلمات محقق خراسانی در کفایه استفاده میشود وضع به دو گونۀ تعیینی و تعیّنی تقسیم میشود؛ وضع تعیینی نیز به دو گونۀ وضع تعیینی بالإنشاء _یعنی وضع تعیینی ای که با انشاء محقق میشود_ و وضع تعیینی بالإستعمال _یعنی وضع تعیینی ای که با استعمال محقق میشود_ تقسیم پذیر است.
مرحوم شهید صدر میفرماید پس از پذیرش مسلک قرن اکید، امکانپذیر بودن وضع تعیینی استعمالی نیز روشن است. تعبیر ایشان از این قرار است:
و أما الوضع الاستعمالي، فيراد به إنشاء الوضع و إيجاده باستعمال واحد بأن يستعمل اللفظ في معنى لم يكن موضوعا بإزائه و لا مستعملا فيه بعلاقة المجاز بقصد تعيينه له.
و تصوير هذا القسم من الوضع على المسلك المختار في حقيقة الوضع واضح، لأن استعمال اللفظ في معنى لم يعهد له يكون بنفسه مصداقا للقرن الخارجي بينهما، ….[1]
فرمایش ایشان برای ما قابل هضم نیست. مجرد کنار هم قرار گرفتن لفظ و معنا چگونه منشأ ایجاد قرن اکید میشود. قرن اکید باید به گونه ای باشد که با آمدن لفظ، معنا به ذهن خطور کند. شما این لفظ خاص را کنار این معنا قرار دادید و بینشان اقتران برقرار کردید ولی در قرن اکید قرار است بین طبیعی لفظ و معنا اقتران اکید برقرار شود به طوری که هر بار این لفظ و مشابهش به کار برود، معنا به ذهن خطور کند؛ مجرد این که این لفظ خاص با معنا مقترن شود برای تحقق قرن اکید کافی نیست بلکه ارتباط و ملازمه باید بین طبیعی لفظ و معنا باشد.[1] بحوث في علم الأصول، ج1، ص: 97