مباحثه، تالار علمی فقاهت
ثمره بحث از معنای حرفی در مورد امکان تمسک به هیئت - نسخه قابل چاپ

+- مباحثه، تالار علمی فقاهت (http://mobahathah.ir)
+-- انجمن: بخش اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=17)
+--- انجمن: مباحثات دروس خارج اصول (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=20)
+---- انجمن: اصول استاد شهیدی (http://mobahathah.ir/forumdisplay.php?fid=36)
+---- موضوع: ثمره بحث از معنای حرفی در مورد امکان تمسک به هیئت (/showthread.php?tid=1630)



ثمره بحث از معنای حرفی در مورد امکان تمسک به هیئت - مهدی منصوری - 17-آذر-1398

 یکی از ثمراتی که برای بحث از معنای حرفی مطرح شده این است که برای نفی وجوب تخییری و کفائی به اطلاق هیئت تمسک می شود. به عنوان مثال وقتی تعبیر «اعتق رقبة» به کار برده می شود، هیئت امر اقتضاء می کند که حتی اگر عدل دیگری مثل روزه شصت روز انجام شود، هنوز عتق رقبه واجب است و لذا وجوب تعیینی عتق رقبه ثابت می شود. علاوه بر اینکه اطلاق صیغه امر اقتضا می کند که حتی اگر فرد دیگری این واجب را انجام دهد، وجوب بر جای خود پابرجا خواهد بود که عینی بودن وجوب ثابت خواهد شد. این اثر مترتب بر این است که هیئت که معنای حرفی است، کلی بوده و قابل تقیید باشد؛ چون اگر هیئت که معنای حرفی است، جزئی باشد، اساساً قابل تقیید نیست و در فرضی که تقیید ممکن نباشد، اطلاق هم ممکن نخواهد بود.

استاد شهیدی دام ظله از این ثمره سه پاسخ ذکر کرده اند:
1- برای تقیید لازم نیست که در همان صیغه امکان تقیید وجود داشته باشد، بلکه همین که برای مولی امکان وجود داشته باشد که نحوه کلام خود را تغییر داده و از اسم استفاده کرده و تقیید بزند، کافی است که در صورت استفاده از صیغه امر اطلاق استفاده شود.
2- عدم امکان تقیید هیئت از مواردی است که نوع مردم نسبت به آن توجهی ندارند و لذا در نزد عامه امکان تقیید وجود دارد، در نتیجه اطلاق گیری صورت می گیرد. نکته مهم این است که اطلاق گیری فرع بر برهان نیست بلکه متفرع بر ظهور عرفی است.
3- فرضا اگر تقیید از طریق هیئت ممکن نباشد، تقیید از ناحیه ماده ممکن است.

درس خارج اصول استاد شهیدی، 98.09.11

جهت مشاهده تفصیل پاسخ های استاد شهیدی اینجا کلیک کنید.


RE: ثمره بحث از معنای حرفی در مورد امکان تمسک به هیئت - مهدی خسروبیگی - 22-آذر-1398

(17-آذر-1398, 19:09)مهدی منصوری نوشته:  اگر هیئت که معنای حرفی است، جزئی باشد، اساساً قابل تقیید نیست و در فرضی که تقیید ممکن نباشد، اطلاق هم ممکن نخواهد بود.

اینکه هیئت جزیی باشد قابل تقیید نیست کلام صحیحی نیست. این خلط از شیخ انصاری ناشی شده است. ایشان خیال کرده است که جزئی در اینجا جزیی به معنای منطقی است یعنی مایمتنع صدقه علی کثیرین پس تقیید بردار نیست. ولی شهید صدر می فرماید جزیی به معنای خصصویت طرفین است.طبق کلام شهید صدر ثمره ای برای معنای حرفی وجود ندارد
و لكنّ الصحيح: أنّ كون المعنى‏ الحرفيّ جزئيّاً ليس بمعنى‏ ما لا يقبل الصدق على‏ كثيرين لكي يستحيل فيه التقييد و الإطلاق، بل هو قابل لذلك تبعاً لقابليّة طرفيه‏، و إنّما هو جزئيّ بلحاظ خصوصيّة طرفيه، بمعنى‏ أنّ كلّ نسبةٍ مرهونة بطرفيها؛ و لا يمكن الحفاظ عليها مع تغيير طرفيها.دروس فی علم الاصول