تفسیر صحیح از ماهیت اجتماع امر و نهی

[مهدی خسروبیگی]

استاد قائینی می فرمایند مراد از اجتماع امر و نهی اجتماع حرمت و وجوب نیست بلکه در حقیقت اجتماع جواز وحرمت است.بحث رخصت در تطبیق و نهی است. نهی از این فعل چون غصب است و جواز تطبیق صلاة بر این حصه  نه اینکه این حصه بعنوانه مأمور به باشد. لذا اگر این حصه منحصره شده بود از اجتماع خارج می شود و یا امر دارد و یا نهی دارد. اینکه می گویند اجتماع امر ونهی چون امر به جامع تعلق گرفته است و من تمکن از دیگری دارم یعنی نماز را در غیر از دار غصبی بخوانم. اطلاق امری که به نماز تعلق گرفته است این است که آن جامعی که امر به آن تعلق گرفته است در ضمن هر حصه ای مجاز است. لذا در حقیقت اجتماع امر و نهی نداریم بلکه اجتماع جواز تطبیق مأمور به بر حصه‌ی منهی عنه و نهی است. پس حقیقت اجتماع امر ونهی اجتماع جواز و حرمت است. جواز فعل مأمور به در ضمن حصه‌ی حرام. نه وجوب فعل مأمور به زیرا حصه که واجب نیست جامع واجب است نه خصوص آن حصه.