نقض روایی بر مرحوم اصفهانی

[عرفان عزیزی]

برخی مانند محقق اصفهانی می فرمایند که عقل فقط درک دارد و شأن آن حکم نیست و الزام و باید و نباید ندارد ولی این قول صحیح نیست. توضیح: اینکه عقلی که نظریات را درک می کند، علوم عملی را درک نمی کند، بحثی است، أما اینکه اصلا مرتبه ای از عقل نداشته باشیم که الزام داشته باشد، صحیح نیست. این جواب ثبوتی است و ما در مقام اثبات نیز می بینیم که حاکم بودن عقل از روایات استفاده می شود.  مثلا در روایتی از کتاب کافی شریف چنین آمده است:«عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَمَّا خَلَقَ اللَّهُ الْعَقْلَ اسْتَنْطَقَهُ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَقْبِلْ فَأَقْبَلَ ثُمَّ قَالَ لَهُ أَدْبِرْ فَأَدْبَرَ ثُمَّ قَالَ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي مَا خَلَقْتُ خَلْقاً هُوَ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنْك‏....»(کافی ج1ص10)فرمایش محقق اصفهانی رحمه الله با ظاهر این روایت سازگار نیست. اگر کار عقل صرفا درک است، پس معنای أدبر و أقبل که در روایت آمده است چیست؟!! ظاهر روایت این است که عقل امتثال کرده است و این غیر از کلام محقق اصفهانی است.جلسه ی بیست ودوم 9/9