استحقاق ثواب با موافقت تکالیف غیری

[رضا اسکندری]

در کلام مرحوم آخوند و بسیاری دیگر از علماء این نکته مذکور است که موافقت و مخالفت تکالیف غیری موجب استحقاق ثواب و عقاب نیست چرا که موجب قرب و بعد نسبت به مولا نیست.

حضرت استاد اگر چه معتقدند مخالفت با تکالیف غیری موجب استحقاق عقوبت نیست اما موافقت با آن را موجب استحقاق ثواب و قرب به مولا می دانند. درست است که مقربیت و مطلوبیت مقدمه بر اساس مطلوبیت ذی المقدمه است اما این حیثیت، یک حیثیت تعلیلیه است یعنی ترتب ذی المقدمه بر مقدمه موجب می‌شود خود مقدمه هم مقرب باشد و موافقت با آن موجب استحقاق ثواب خواهد بود. وجدان نیز قاضی به همین مطلب است. چاه کندن برای وضو گرفتن و نماز خواندن نه در وجدان عرفی و نه در ادراک عقلی مانند آب در هاون کوبیدن نیست و این هم با قطع نظر از ترتب عنوان اشقیت و اهمزیت بر ذی المقدمه است.