عدم تلازم بین مقربیت و استحقاق ثواب

[رضا اسکندری]

مرحوم آخوند در بحث واجب غیری معتقدند موافقت با اوامر غیری به وجدان عرفی و ادراک عقلی موجب استحقاق ثواب نیست و مقرب هم نیست و بر همین اساس هم قصد قربت با آن ممکن نیست.

به نظر می‌رسد بین مقربیت و استحقاق ثواب تلازمی وجود ندارد. ممکن است عملی با اینکه موجب استحقاق ثواب نیست اما مقرب باشد شاهد آن هم این است که اجزاء و شرایط شرعی واجبات، با اینکه موجب استحقاق ثواب (مستقل از ثواب خود مرکب و مقید) نیستند اما حتما مقرب هستند و قصد قربت با آن ممکن است. بنابراین اگر چه ترتب ثواب بر عملی نشان مقرب بودن آن هم هست اما مقرب بودن عمل کاشف از ترتب ثواب بر آن و استحباب عمل نیست.

[105767]

اگه به قصد قربت بیاره چرا مقرب نباشه؟
هم مقربه و هم ثواب داره ظاهراً.

شاید مثال بهتر برای عدم ملازمه احسان و کمک به دیگران هست، مثل اختراع برق و مثل آن که می‌گویند خداوند رحمن یک ارفاق ها و توجیهاتی به آنها به خاطر این کارهاشون داره،اینها قصد قربت ندارند ولی مشمول لطف الهی میشوند.

[رضا اسکندری]

چیزی که مقرب نیست را چطور می تونید با قصد قربت به جا بیاورید؟!!
قضیه بر عکس است باید چیزی مقرب باشد تا بتوان با آن قصد قربت کرد نه اینکه انسان به هر چیزی قصد قربت کند آن چیز را مقرب می کند!

[105767]

چاه کندن برای وضو اگه به قصد وضو و امتثال دستور خداوند متعال باشه مقرب میشه ظاهراً، در بین عبد و مولا همینطوره ظاهراً.
اینکه معروفه که میگن بعضی از علماء حتی مباح انجام ندادند ظاهراً منظورشون همین باشه.

شاید افعالی بدون قصد تقرب و قصد امر هم مقرب باشند، مثلاً روایاتی که می‌فرمایند کار در خانه و کمک به همسر فلان قدر ثواب داره و مقید به قصد قربت و امر هم فکر کنم نشدن. شايد هم مقرب باشند و هم ثواب حتی بدون قصد قربت و امر

[رضا اسکندری]

همون چیزی رو که دقیقا محل اختلاف هست به عنوان امر مسلم فرض گرفتید. مرحوم آخوند دقیقا منکر همین مساله است. اولا عمل مباح را نمی‌توان به قصد قربت انجام داد. آنچه علماء در جای دیگری گفته‌اند عملی است که خود عنوان مستحب نفسی بر آن منطبق می شود.

از نظر آخوند و البته بسیاری دیگر از علماء امر غیری، مقرب نیست و قصد قربت با آن امکان ندارد. قصد امر نفسی متعلق به ذی المقدمه هم برای تمشی قصد قربت نسبت به مقدمه کارآیی ندارد. لذا مرحوم آخوند ناچار شده است برای تصحیح عبادیت طهارات ثلاث امر استحبابی نفسی تصور کند و گرنه به همین راحتی می فرمود در هنگام انجام طهارات ثلاث قصد امر متعلق به ذی المقدمه را بکند!

[105767]

استحقاق ثواب به معنای عقلی که در هیچ عملی نیست حتی در نماز، چون عبد هستیم و انجام وظيفه می کنیم.

استحقاق ثواب به معنای جعلی که در اینجا ثواب قرار داده شده، این هم که دلیل خاص میخواد که خداوند این تفضل را دارد یا نه.

اینها که شاید محل بحث نباشن.

محل بحث جایی هست که آیا انجام این مقدمه واجب به قصد امر غیری_اگه بدون قصد امر باشه هم که خارج از بحثه_قابلیت این رو داره که خداوند متعال به خاطر آن ثواب بدهد یا نه؟

عرضم این بود چون به خاطر امر غیری انجام می دهد، چون به خاطر خداوند متعال انجام می دهد، این تعظیم و تکریم خداوند رئوف هست این استحقاق ثواب رو به معنای مذکور داره ظاهراً.