نقل قول:یکی از نقضهایی که به این قاعده میتوان بیان کرد، این است که برخی از اهل سنت در قرن پنجم هجری، برای اثبات عدم امامت علی بن ابی طالب ع به این قاعده تمسک کرده است.
شیخ طوسی در تلخیص الشافی جواب مبسوطی به این اشکال داده است که ما حصل آن این است که اگر داعی بر کتمان وجود داشته باشد، از عدم ظهور و اشاعه، یقین به نبودن ایجاد نمیشود و اینجا داعی بر کتمان وجود دارد:
- برخی دواعی کتمان مانند خوف از حاکم، عمومی است
- برخی دواعی کتمان مانند منافع تنها در برخی از جامعه وجود دارد: الدواعي التي دعت الى كتمانه لم تعمّ جميع الأمّة، بل اختص قوم بالنقل و آخرون بالكتمان. و من نقل فانما وقع نقله بقوة دواعي الدين على جهة الخفاء و المساترة.... و کسی که کتمان کند، دواعی مانند حسد یا عداوت یا خوف بر هدم دین و ... ممکن است داشته باشد.
جواب مرحوم شیخ بسیار مفصل است و از اشکال و جوابها معلوم میشود که پاسخ دادن به مشکل چندان ساده نیست.
مراجعه شود به تلخيص الشافي، ج 2، ص 81 تا 94
پ.ن. از پاسخ شیخ طوسی معلوم میشود که این اشکال را اولین بار ابوهاشم جبایی (م 321 ق) مطرح کرده است.