اطلاق؛ وضع یا مقدمات حکمت؟

[مسعود عطار منش]

من واقعاً تعجب می کنم! چه کسی تا حالا با این مباحث اجتهاد کرده است و مثلاً با استدلال بر این که مطلق وضع شده برای ماهیت مهمله و یا هر چیز دیگر، گفته فلان آیه یا روایت اطلاق دارد و تمام؟ آیا شما کسی را پیدا می کنید که بدون فحص از تمام ادله ای که در مورد آن حکم موجود است، بخواهد اطلاق گیری کند؟
علاوه بر این اصلاً مگر معنای لغت را از جیبمان می توانیم در بیاوریم و مثلاً استدلال کنیم که برای چه وضع شده است؟ مگر وضع لغات بر مفاهیمشان عقلی است؟ این بحث های بی فایده چه ثمره ای دارد که مدام می خواهیم بر آن بیافزاییم؟

خوب است برادر ریحان که ادعای ثمره بر این بحث دارند، فایده اش را ذکر کنند!

آنچه به ذهن قاصر بنده می رسد این است که این مباحث تحلیل همان ارتکازات عرفی است نه این که مباحث عقلی باشد .
غرض بنده این است که برخی از مباحثی که در علم اصول مطرح میشود ظاهرش مباحث عقلی و غیر عرفی است ولی در حقیقت تحلیلی از عقل خود اندیش و همان ارتکازات عرف است که خود عرف توانایی تحلیلش را ندارد و قدرت تحلیل این ارتکازات فوائدی دارد که به توضیح یکی از آنها می پردازیم :
کشف حدود و ثغور یک ارتکاز : گاهی اگر به فهم عرفی بسیط خود اعتماد کنیم و آن را تحلیل نکنیم در حدود و ثغور آن دچار اشتباه میشویم و در حقیقت آن فهم بسیط عرفی به خطا می رود مثلا در همین بحث وضعی بودن یا نبودن اطلاقات اگر درست بین حدود و ثغور این دو تحلیل فرق است ممکن است در جایی مقدمات حکم جاری نباشد ولی اصاله الحقیقه جاری باشد چرا که هر کدام مجرای خاص به خود را دارد .
خلاصه این که به نظر بنده فرق یک عالم با عامی صرفا در این نیست که عالم به ادله مراجعه کرده و توانایی تتبع دارد و عامی ندارد بلکه یک فرق اساسی همین است که یک عالم قدرت تحلیل داشته و  لوازم یک استظهار را لحاظ می کند و آن را تحلیل می کند و مجرای همین قواعد مرتکزه عرفی را از هم تفکیک نموده تا با هم خلط نشود ولی یک عامی این کار را نمی کند فلذا کثیراما دچار تناقض گوئی و خطا می شود .