مراد از حرمت صوری بیع مصحف
به نظر بنده منظور شیخ از حرمت صوری این است که اگر بتوان مصحف را به این صورت خرید و فروش کرد که معامله روی جلد و اوراق قرآن برود و خطوط قرآن به تبع جلد و اوراق به ملک مشتری در بیاید، در این صورت نهی از بیع مصحف صوری خواهد بود؛
یعنی نهی تنها به صورت و شکل خاصی از بیع مصحف که بیع مستقیم اوراق باشد، خورده است؛
یعنی اگر مصحف به این صورت فروخته شود که معامله مستقیم روی خطوط قرآن برود حرام است ولی اگر همین انتقال خطوط به تبع اوراق و جلد باشد اشکالی وجود ندارد؛
به بیان دیگر نهی صوری به این معنا است که صورت خاصی از معامله حرام است و الا نتیجه معامله (انتقال خط مصحف) با شکل دیگری از معامله منهی عنه نیست دقیقا مثل اینکه بگوییم معامله ربوی حرام است ولی نتیجه ی همین معامله ربوی را با معامله ای دیگر به دست آوریم که آن معامله حرام نباشد که در این صورت گفته می شود حرمت معامله ربوی صوری است؛ یعنی صورت خاصی از معامله حرام است و الا اگر همان نتیجه با شکل و صورت دیگری از معامله به دست آید حرام نخواهد بود.
البته باید دانست که صوری بودن نهی خلاف ظاهر است و ظاهر نهی این نیست که مسبب خاصی تنها با شکل و صورت خاصی مورد نهی است و همان مسبب اگر با شکل دیگری به دست آید مورد نهی نمی باشد.
به نظر بنده منظور شیخ از حرمت صوری این است که اگر بتوان مصحف را به این صورت خرید و فروش کرد که معامله روی جلد و اوراق قرآن برود و خطوط قرآن به تبع جلد و اوراق به ملک مشتری در بیاید، در این صورت نهی از بیع مصحف صوری خواهد بود؛
یعنی نهی تنها به صورت و شکل خاصی از بیع مصحف که بیع مستقیم اوراق باشد، خورده است؛
یعنی اگر مصحف به این صورت فروخته شود که معامله مستقیم روی خطوط قرآن برود حرام است ولی اگر همین انتقال خطوط به تبع اوراق و جلد باشد اشکالی وجود ندارد؛
به بیان دیگر نهی صوری به این معنا است که صورت خاصی از معامله حرام است و الا نتیجه معامله (انتقال خط مصحف) با شکل دیگری از معامله منهی عنه نیست دقیقا مثل اینکه بگوییم معامله ربوی حرام است ولی نتیجه ی همین معامله ربوی را با معامله ای دیگر به دست آوریم که آن معامله حرام نباشد که در این صورت گفته می شود حرمت معامله ربوی صوری است؛ یعنی صورت خاصی از معامله حرام است و الا اگر همان نتیجه با شکل و صورت دیگری از معامله به دست آید حرام نخواهد بود.
البته باید دانست که صوری بودن نهی خلاف ظاهر است و ظاهر نهی این نیست که مسبب خاصی تنها با شکل و صورت خاصی مورد نهی است و همان مسبب اگر با شکل دیگری به دست آید مورد نهی نمی باشد.
