(22-آبان-1395, 18:21)hadi نوشته: برائت شرعی و برائت عقلی چه تفاوت هایی دارند و نسبت آنها با یکدیگر چگونه است؟
آیا ممکن است در جایی برائت شرعی وجود داشته باشد ولی برائت عقلی پیاده نشود؟
مرحوم شیخ انصاری در بحث دوران امر بین اقل و اکثر ارتباطی (نماز با سوره و بدون سوره)، معتقد است که علم اجمالی اولیه، منحل می شود و در نهایت، نسبت به اکثر، شک بدوی پیدا می کنیم و مجرای برائت عقلی و قبح عقاب بلابیان است. (شیخ انصاری، فرائد الاصول (رسائل)، ج2، ص322)
پس طبق این تقریب، برائت عقلی و شرعی در این مثال منطبق خواهند بود.
اما مرحوم صاحب کفایه، این انحلال را مستلزم محال می شمارد و در نتیجه اجرای برائت عقلی در مورد اکثر را نمی پذیرد.
علاوه بر آن، حکم عقل را در این موارد، احتیاط می داند. (كفاية الأصول ( طبع آل البيت )، ص: 364)
اما از طرف دیگر، در ادامه ی بحث شان، برائت شرعی را جاری می دانند و می گویند ظاهر این است که عموم مثل حدیث رفع، جزئیت چیزی که در مورد آن شک داریم (اکثر) را رفع می کند. (كفاية الأصول ( طبع آل البيت )، ص: 366)
در این مثال، برائت عقلی جاری نیست ولی برائت شرعی وجود دارد. پس برائت شرعی اعم از عقلی است.
