نکته علمی: حرمت بدون عقوبت؟!

[سید محسن حائری]

بله همان طور که ثواب جعلی است.
مولی می تواند عقوبت متناسب با معصیت قرار دهد.
و می تواند عفو کند یا حتی از اول قصد عقوبت عاصی را (به جهاتی) نداشته باشد.

اگر عقاب و ثواب اموری استحقاقی هستند، معنا ندارد مولی عقاب و ثواب را جعل کند.
بله، مشابه عقاب چیزی داریم به نام «جریمه» که مشابه آن در شریعت «کفاره» است که امری جعلی می‌باشد و خود، نوعی حکم است.
نهایت امر این است که مولا مخیر است که نوع عقوبت را (نه شدت و ضعف آن را) انتخاب کند، اما این به معنای جعلی بودن عقاب نیست! یعنی ارتباطی با اراده‌ی تشریعی ندارد، بلکه اراده‌ی تکوینی مولاست. همچنین بحث عفو هم ارتباطی با جعلی بودن عقاب ندارد. مولی اراده‌ی تکوینی به عدم عقاب می‌کند. نهایت امر این است که بفرمایید «عفو» امر اعتباری است (هر چند که چنین حرفی قابل مناقشه است)، ولی این نیز تلازمی با جعلی بودن عقاب ندارد.