نکته علمی: حرمت بدون عقوبت؟!

[محمد 68]

حضرت استاد در تاریخ 96/11/07 به تناسب بحث به مبنایی از مرحوم اصفهانی اشاره کرده و فرمودند مبنای ایشان این است که عقوبت مقوم حکم است و امکان ندارد در جایی قائل به حرمت و نفی عقاب شویم.

و در پاسخ به مبنای ایشان فرمودند: مسلّم است که جعل عقوبت، پشتوانه‌ی عظیمی برای انجام کار است و اگر نباشد تحریک کمتری هست، اما اینطور نیست که مقوم حکم باشد و بدون آن، داعویت و محرِّکیت و حکمی نباشد. اینطور نیست که داعویت حکم باید داعویت شدیده باشد؛ تحقق اصل داعویت ولو شدیده نباشد، کافی است تا جعل حکم معقول باشد و همین که: «اگر اطاعت کند، شکر مولاست و مولا از او راضی می‌شود.» و همین که: «اگر نکند، عیبی است و باعث سرافکندگی بین عقلاست و مولا ناراحت می‌شود»، کافی است برای تحقق اصل داعویت.

به عنوان مثال میگویند که ظهار حرام است ولی شارع عقاب را از آن منتفی کرده است (این مطلب قائل دارد ولی به دلیل عدم اطمینان در نام قائل از ذکر آن اجتناب میکنم).
یا مثلا در بحث قصد حرام توسط شخص ممکن است کسی برای جمع بین روایات در مورد قصد حرام، قائل به حرمت و عدم فعلیت عقاب بشود که چنین جمع هایی طبق مبنای شهید صدر قابل پذیرش نیست.

به نظر میرسد که میتوان حکم را با نفی عقوبت، عقلا و عقلاء تصور کرد.