22-آبان-1400, 23:23
یکی از مباحث مطرح شده در احکام یمین و قسم، کیفیت تحلیف کافر ملحد و منکر خدا ست. مشهور علماء معتقدند حتی چنین کفاری هم باید به خدا قسم بخورند و برخی دیگر نیز معتقدند این کفار را باید به معتقدات خودشان قسم داد.
حضرت استاد با توجه به ادله عدم صحت قسم به غیر خدا (تحلیف کفار کتابی بر اساس روایت معتبر محمد بن قیس به کتاب و ملت شان صحیح است) از یک سو و مرتکز بودن لزوم رادعیت قسم از کذب از سوی دیگر، معتقدند قسم این کفار به خدا صحیح نیست چرا که در حق آنها رادعیت و اماریتی ندارد و قسم به غیر خدا هم دلیل ندارد و صحیح نیست و مشمول روایات ناهی از قسم به غیر خدا ست در نتیجه قسمی که موجب فیصله یافتن دعوا می‌شود و یکی از موازین باب قضاء است در حق این دسته از کفار موضوع ندارد.
بنابراین چنین کافری اگر مدعی علیه باشد، یا باید رد یمین به مدعی کند و یا حق مدعی ثابت می‌شود و اگر مدعی باشد، و مدعی علیه به او رد یمین کند، قسم او صحیح نیست و دعوا موقوف می شود به این معنا که نه ثابت می‌شود و نه ساقط.
ظاهرا این نظر حضرت استاد در بین علماء دیگر سابقه نداشته و قائل دیگری هم ندارد اما مقتضای صناعت چنین است چرا که عدم قدرت بر یک عدل از اطراف وظیفه، موجب تعین وظیفه در عدل‌های دیگر است نه رفع ید از شرطیت شرط موجود.
