قرنطینه در اسلام

[علاوی]

۲۸ دی ۱۴۰۱
کد خبر: ۷۲۷۷۳۱
آیت الله اعرافی : در حال پیگیری بیمه مناسب برای اساتید هستیم که طی هفته های آتی به نتیجه می رسد؛ 

https://rasanews.ir/files/fa/news/1401/1...16_810.mp4
rasanews.ir/0033Jb

یکی از فروعات فقهی این است که در زمان انقاذ دو غریق یکی استاد حوزه و یکی طلبه معمولی یا طلبه نخبه، انقاذ کدامیک اولویت دارد؟ در زمان کرونا نیز این سوال مطرح بود که در شرایط کمبود کپسول اکسیژن یا داروی معالجه کرونا بین درمان استاد حوزه و نخبه طلبه یا طلبه عادی تفاوتی هست یا خیر؟
همانطور که در زمانی بخواهیم تنها برای برخی از اهل علم بیمه تکمیلی درمانی قرار دهیم و بقیه به دلیل نداشتن بیمه درمانی تکمیلی در خطر مرگ یا هزینه زیاد برای درمان بیماری قرار دارند. اولویت با کدام قسم از اهل علم خواهد بود؟

احتمال أهمیت در یک طرف معیّن
از باب مثال انقاذ غریقین که هر دو مشروط‌ اند به قدرت عقلی و فرض احتمال أهمیت در یک طرف خاص بلحاظ احتمال ارزش معنوی و یا اجتماعی و امثال آن در طرف مزبور.

قاعده اشتغال:
     و أما در ما نحن فیه شک در امتثال است بعد از علم به اشتغال ذمه، به دو واجب مشروط به قدرت عقلی، مثلاً انقاذ غریقین ولی مکلف قادر بر امتثال هر دو نیست و در این حالت باید یقین به فراغت ذمه حاصل نمود، چنانچه طرف محتمل الأهمیه را انجام دهد علم به برائت ذمه حاصل می‌شود زیرا با اتیان آن سقوط تکلیف قطعی است اعم از اینکه طرف تخییر باشد یا معیناً واجب باشد. بر خلاف اتیان به طرف مقابل که برائت احتمالی است.

[ظاهراً طبق این قول اگر بیمه کردن اساتید نسبت به طلاب محتمل الأهمیه باشد می توانیم بودجه بیمه درمانی تکمیلی را به آنها اختصاص دهیم ولی اینکه استاد حوزه نسبت به طلبه نخبه یا طلبه عادی محتمل الأهمیه است چگونه احراز می شود؟ زیرا استاد که در سالهای پیری قرار دارد ده بیست سال آینده از دنیا رفته است ولی طلبه نخبه چهل پنجاه سال آینده را زنده است و مفیدتر خواهد بود.]

قاعده شک در امکان امتثال
از دو واجب مشروط به قدرت عقلی و متساوی از هر جهت جز تقدم يكي بر دیگری از حیث زمان مثلا انقاذ دو غریق که زمان یکی از آنها مقدم باشد بر دیگری. [یا در فرضی که از بین دو نفر استاد حوزه و نخبه طلبه یکی را می خواهیم بیمه تکمیلی کنیم و استاد زودتر وارد حوزه علمیه شده]

محقق نائینی (قده)[اجود التقریرات ج2ص47] حق تقدم را بر مقدم بالزمان داده و می‌گوید باید او را انقاذ نمود و خلاصه استلال بر مدعی این است که:
     1- در موارد تزاحم امتثال احد المتزاحمین موجب سقوط تکلیف از طرف مزاحم است.
     2- ملاک در مقدم بالزمان فعلی است.
     3- خطاب به آن به تبع ملاک فعلی است.
     4- قدرت بر امتثال فعلی است.
     5- موجبی برای تأخیر در امتثال در بین نیست جز امتثال متأخر یا امر مولی به تأخیر و هر دو مفروض‌العدم است بنابراین تقدیم مقدم بالزمان قطعی است.

نقد
سیدنا الاستاد در مقام نقد می‌فرماید: تحقیق قول به تخییر است، زیرا:
     1- ملاک در متأخر در ظرف خود نیز تام و فعلی است و فرقی میان متأخر و متقدم از این جهت وجود ندارد.
     2- از دیدگاه عقل فرقی میان تحفظ بر ملاک متقدم و متأخر نیست.
     3- از دیدگاه عقل فرقی میان خطاب ترتبی به متأخر مشروطا به ترک مقدم و خطاب به متقدم مشروطا به ترک متأخر علی نحو شرط متأخر وجود ندارد و ما شرط متأخر را مضافا بر امکان امر ترتبی از طرفین قائل هستیم.

نتیجه آنکه در مورد تقدم احدهما بالزمان قائل به تخییر خواهیم بود بر اساس ترتب از دو طرف و ضروری بودن ترتب پس از امکان تعقل آن و ممکن است که قول به تقدم بالزمان را مرحوم محقق نائینی (قده) در فرض ما نحن فیه مبتنی بر امتناع شرط متأخر نموده باشد پس مشکل در مبنا است نه در بناء.

[ظاهراً طبق این قول اگر بین طلاب عادی و اساتیدی قائل به ملاک اهمیت و محتمل الأهمیه نباشیم. و استاد را دارای ملاک اهمیت ندانیم، اگرچه اساتید از حیث زمانی زودتر وارد حوزه علمیه شده اند ولی برای انقاذ غریق یا برقرار بیمه درمانی تکمیلی اولویتی ندارند بلکه آنها با سایر طلاب یکسان هستند و مخییر هستیم که به ترتیب همه را بیمه کنیم یا اینکه از نخبگان طلاب شروع کنیم یا از فقرا و بیماران شروع کنیم یا از ...]