حرمت توریه

[رضا اسکندری]

اگر چه در بین متاخرین معروف است که توریه جایز است (چون آن را کذب نمی‌دانند) اما از نظر حضرت استاد قائینی:

 اولا بعید نیست معیار در صدق و کذب، مطابقت و عدم مطابقت ظهور کلام با واقع باشد و قصد گوینده مهم نیست. بنابراین توریه نیز کذب است. البته این در حقیقت بحث استظهاری از مفهوم کذب است.

ثانیا بر فرض که کذب عدم تطابق قصد گوینده با واقع باشد، اما بعید نیست بتوان گفت ادله حرمت کذب بر اساس الغای خصوصیت، شامل موارد توریه هم می‌شود یعنی توریه هر چند موضوعا کذب نیست اما محکوم به حکم کذب است. از ادله‌ای که دروغ را حرام می‌دانند عرفا این فهمیده می‌شود که ظهوری که دیگران را به اشتباه می‌اندازد حرام است. اصلا اگر توریه جایز باشد، ادله حرمت کذب لغو می‌شوند چون در هر کلامی حتی کلام صریح هم با تقیید در نیت می‌توان کاری کرد که کذب نباشد! پس این همه دلیل و تاکید در حرمت کذب برای چه چیزی است؟!
هیچ دلیل خاصی بر جواز توریه وجود ندارد و اگر فقهاء هم به جواز توریه فتوا داده‌اند چون آن را کذب نمی‌دانند نه اینکه دلیل خاص بر جواز توریه وجود دارد. مواردی هم که از برخی ائمه یا انبیاء علیهم السلام نقل شده است، موارد ضرورت است و در فرض اضطرار کذب هم جایز است چه برسد به توریه.

خلاصه اینکه اگر توریه جایز باشد، ادله حرمت کذب لغو خواهد شد و هیچ خلاف واقعی یافت نمی‌شود مگر اینکه می‌توان با نیت کاری کرد که بیان آن دروغ نباشد اما همان هدف را تامین کند! و اصلا حرف هیچ کس دیگر قابل اعتماد نخواهد بود! بلکه اصلا شهادت کذب و ... هم محقق نمی‌شود.