4-بهمن-1400, 09:24
مرحوم صدوق مشایخ متعددی دارد که در مورد آنها توثیق صریح وارد نشده است. از نظر حضرت استاد عدم ورود توثیق نسبت به مشایخ مرحوم صدوق به اعتبار روایت خللی وارد نمی‌کند. توضیح مطلب:
مرحوم صدوق در مقدمه من لایحضره الفقیه گفته است:
«وَ لَمْ أَقْصِدْ فِيهِ قَصْد الْمُصَنِّفِينَ فِي إِيرَادِ جَمِيعِ مَا رَوَوْهُ بَلْ قَصَدْتُ إِلَى إِيرَادِ مَا أُفْتِي بِهِ وَ أَحْكُمُ بِصِحَّتِهِ وَ أَعْتَقِدُ فِيهِ أَنَّهُ حُجَّةٌ فِيمَا بَيْنِي وَ بَيْنَ رَبِّي تَقَدَّسَ ذِكْرُهُ وَ تَعَالَتْ قُدْرَتُهُ وَ جَمِيعُ مَا فِيهِ مُسْتَخْرَجٌ مِنْ كُتُبٍ مَشْهُورَةٍ عَلَيْهَا الْمُعَوَّلُ وَ إِلَيْهَا الْمَرْجِع»
بر اساس این مقدمه می‌توان گفت در روایتی که مرحوم صدوق نقل کرده است دو حالت قابل تصور است:
اول: روایت را از کتاب شیخ و استاد خودش نقل کرده است.
دوم: روایت را از کتاب یکی دیگر از وسائط بعدی نقل کرده و استاد او فقط در طریق کتاب واقع شده است.
هر کدام از این دو حالت که باشد روایت از جهت استاد مرحوم صدوق مشکلی نخواهد داشت. اگر روایت را از کتاب شیخ و استاد خودش نقل کرده باشد همین عبارت مرحوم صدوق در مقدمه اثبات می کند کتاب او معتمد و علیها المعول و الیها المرجع بوده و این توثیق مولف است و اگر روایت را از کتاب یکی دیگر از وسائط بعدی نقل کرده باشد، عدم وثاقت او به اعتبار روایت خللی وارد نمی کند چرا که در کتب معروف و مشهور به طریق نیازی نیست و بر اساس مقدمه مرحوم صدوق همه کتبی که منبع او بوده‌اند کتب معروف و مشهور بوده‌اند که نیازمند به طریق نیستند.
بر این اساس اگر چه نمی‌توان وثاقت مشایخ مرحوم صدوق را اثبات کرد (چون در یک احتمال وثاقت استاد او اثبات نمی‌شود) اما از ناحیه استاد مرحوم صدوق خللی به اعتبار روایت وارد نمی شود.
