صور شک در تقدم و تاخر

[مسعود عطار منش]

جلسه1 درس اصول مورخ 14/06/140‪1
گاهی اصل وجود مستصحب در زمان لاحق مشکوک است ولی گاهی اصل وجودش معلوم است ولی در تقدم و تاخرش شک داریم.
شک در تقدم و تاخر به دو نحو قابل ملاحظه است:
1. شک در تقدم و تاخر نسبت به اجزای زمان.
2. شک در تقدم و تاخر نسبت به حادث دیگر.
ابتدا به صور متصور در قسم اول اشاره می شود:
مرحوم آخوند در تنبیه یازدهم استصحاب قسم اول را دارای سه صورت دانسته اند:
صورت اول آن است که اثر برای وجود مستصحب در زمان اول باشد و ما بخواهیم با استصحاب، عدم تحقق مستصحب در زمان اول را اثبات کنیم.
صورت دوم آن است که اثر برای تاخر مستصحب از زمان اول باشد و ما بخواهیم با استصحاب عدم تحقق مستصحب در زمان اول، تاخرش از زمان اول را اثبات کنیم.
صورت سوم آن است که اثر برای حدوث مستصحب در زمان دوم باشد و ما بخواهیم با جریان استصحاب عدم تحقق مستصحب در زمان اول، حدوثش در زمان دوم را اثبات کنیم.
مرحوم آخوند برای هر یک از صور ثلاثه احکام خاصی ذکر کرده اند.
قسم دوم نیز دو صورت دارد:
صورت اول جایی است که هر دو مجهول التاریخ هستند
صورت دوم جایی است که یکی معلوم و دیگری مجهول التا یخ است.