سؤال: آیا قاعده لطف ریشه روایی دارد؟

[م. مظفری]

از مبانی مطرح در بحث اجماع ، قاعده لطف است ، اما آیا قاعده لطف که در مباحث کلامی هم مطرح است ، ریشه روایی دارد؟
به این روایت دقت کنید :

الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج‌1، ص: 159 :
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ زَعْلَانَ عَنْ أَبِي طَالِبٍ الْقُمِّيِّ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ :

قُلْتُ أَجْبَرَ اللَّهُ الْعِبَادَ عَلَى الْمَعَاصِي قَالَ لَا قُلْتُ فَفَوَّضَ إِلَيْهِمُ الْأَمْرَ قَالَ قَالَ لَا قَالَ قُلْتُ

فَمَاذَا قَالَ : لُطْفٌ مِنْ رَبِّكَ بَيْنَ ذَلِكَ‌.


حال آیا این لطف همان ، قاعده مطرح در علم کلام است یا خیر؟

پ ن : علی ما ببالی : برخی اساتید معظم منکر اصل قاعده لطف شده اند.

[89194]

با سلام

قاعده لطف منشأ روایی دارد لکن برای یافتن روایات آن باید به روایات باب لزوم نزول انبیا و ائمّه رجوع شود و روایت مذکور در بیان شما شاید اشاره به چیز دیگری داشته باشد.

البتّه عدّه ای از علماء روایات مربوط به قاعده لطف را نپذیرفته و منکر این قاعده شده اند و لذا اجماع لطفی را منکرند.

خلاصه این که لطف در اصول و کلام فرقی باهم ندارند.

[aad1416]

برای انکار قاعده ی لطف حدیثی در علل الشرایع است که فرموده شده ان الله خلق خلق لا لعلة که البته با توجه به ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون باید ببشتر تحلیل شود. نکته دوم مشکل اغلب منکرین صغرا ی قاعده است. یعنی وجوب امر برای خدا!!!

[مهاجر]

از مبانی مطرح در بحث اجماع ، قاعده لطف است ، اما آیا قاعده لطف که در مباحث کلامی هم مطرح است ، ریشه روایی دارد؟
به این روایت دقت کنید :

الكافي (ط - الإسلامية)؛ ج‌1، ص: 159 :
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ زَعْلَانَ عَنْ أَبِي طَالِبٍ الْقُمِّيِّ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ :

قُلْتُ أَجْبَرَ اللَّهُ الْعِبَادَ عَلَى الْمَعَاصِي قَالَ لَا قُلْتُ فَفَوَّضَ إِلَيْهِمُ الْأَمْرَ قَالَ قَالَ لَا قَالَ قُلْتُ

فَمَاذَا قَالَ : لُطْفٌ مِنْ رَبِّكَ بَيْنَ ذَلِكَ‌.


حال آیا این لطف همان ، قاعده مطرح در علم کلام است یا خیر؟

پ ن : علی ما ببالی : برخی اساتید معظم منکر اصل قاعده لطف شده اند.

به نظر بنده این روایت اشاره به بحث امر بین الامرین دارد یعنی لا جبر و لا تفویض و لکن امر بین الامرین و هیچ ارتباطی به قاعده لطف ندارد.

[مهاجر]

با سلام

قاعده لطف منشأ روایی دارد لکن برای یافتن روایات آن باید به روایات باب لزوم نزول انبیا و ائمّه رجوع شود و روایت مذکور در بیان شما شاید اشاره به چیز دیگری داشته باشد.

البتّه عدّه ای از علماء روایات مربوط به قاعده لطف را نپذیرفته و منکر این قاعده شده اند و لذا اجماع لطفی را منکرند.

خلاصه این که لطف در اصول و کلام فرقی باهم ندارند.

به نظر بنده قاعده لطف یک قاعده عقلی محض است به این معنا که عقل حکم می کند که لطف بر خدا  واجب است (یعنی خدا قطعا لطف را انجام می دهد: وجوب عن الله نه وجوب علی الله)و اگر در روایات مطلبی در تایید آن وارد شده باشد ارشاد به حکم عقل است.
مفاد قاعده لطف این است که هر چیزی که بندگان را به طاعت نزدیک می نماید و از معصیت دور می نماید بر خدا انجامش واجب است.
البته این وجوب عن الله است نه وجوب علی الله

[مهاجر]

برای انکار قاعده ی لطف حدیثی در علل الشرایع است که فرموده شده ان الله خلق خلق لا لعلة که البته با توجه به ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون باید ببشتر تحلیل شود. نکته دوم مشکل اغلب منکرین صغرا ی قاعده است. یعنی وجوب امر برای خدا!!!

حدیث مذکور در علل الشرائع هیچ ربطی به انکار قاعده لطف ندارد بله حکیم بودن خدا را زیر سوال می برد البته این مطلب باید به دقت بررسی شود و بحث مورد بحث سندی و دلالی قرار گیرد.

[منتظرالقائم]

نوشته شده:"بله حکیم بودن خدا را زیر سوال می برد "!!
خلق الخلق لا لعلة یعنی از سر نیاز یا امر حادثی که در وجود او رخ دهد جهان را خلق نکرده است
قاعده لطف به معنای وجوب مقرب است (وجوب عن الله یعنی ذات متعال او چنین اقتضایی دارد نه وجوب علی الله و تکلیف بر خداوند)و یکی از ادله ضرورت نبوت است یعنی خداوند که انسان را با چنین قوا و اقتضائاتی آفریده است بر خداوند است که او را بسوی خود قرب دهد و آن از طریق بعثت پیامبران و ارسال وحی است البته اشکال شده است که چرا در خصوص انسان ونه ملائکه وحیوانات این اقتضاء بر خداوند واجب باشد همچنین عدم وجود مقرب برای انسان لازمه اش لغو بودن خلقت انسان نیست و...در علم کلام از آن بحث میشود
به نظر میرسد قاعده لطف هیچ ریشه روایی ندارد ایاتی از قبیل کتب ربکم علی نفسه الرحمة وجود دارد که هیچ دلیلی وجود ندارد قاعده لطف مصداق آن باشد و در صورت شک در مصداق هم نمیتوان به آن تمسک کرد
اگر قاعده لطف را در اصل نبوت هم بپذیریم در فقه و در احکام موردی پذیرفته نیست در فقه در مواردی مطرح شده که آقای خویی آن را رد کرده است مثلا در باب اجماع که هیچ دلیلی وجود ندارد اگر اجماع بر امر اشتباهی قائم شد بر خداوند است که ان را از بین ببرد پس از اجماع کشف میکنیم حکم الهی را!!!