طرح خبر ظنی الصدور مخالف خبر قطعی الصدور

[محمد خداپرست]

استاد شهیدی:

آقای خوئی نظرشان این است که خبر ظنی الصدور مخالف، خبر قطعی الصدور  و لو اجمالا (تواتر اجمالی یا استفاضه اجمالیه) ،به دلیل شمول  روایاتی مثل «خذ بما وافق الکتاب و السنة و دع ما خالف الکتاب و السنة»و« ما خالف السنة فهو مردود یا دع ما خالف الکتاب و السنة»، طرح می‌شود.

تکمیل بیان محقق خوئی:

 در اصول بیان کرده‌ایم: روایاتی که  بر مردود بودن، خبر مخالف کتاب، دلالت دارد،با الغاء خصوصیت عرفی از کتاب،شامل کلام قطعی الصدور امام معصوم نیز می‌شود؛ زیرا کتاب که خصوصیّت ندارد بلکه از این حیث که خبر، مخالف کتاب است، و کتاب کلام قطعی الصدور من الله است، و احتمال تقیه هم در آن نیست- در حالی که قطعی الدلالة‌ نیست-مردود است.

حال اگر خبر از معصوم ع قعطی السند و قطعی الجهة باشد، عرف از کتاب الغاء خصوصیت می‌‌کند ومخالفت سنت قطعیّۀ معصوم رانیز مردود می‌شمرد.برای تشخیص حق و باطل، فرقی بین کلام الهی و کلام امام معصوم ع که دارای وصف«ما ینطق عن الهوی» نیست.

 کلام قطعی الصدور و قطعی الجهة  از امام معصوم، معیار تشخیص حق و باطل می‌‌شود.

تطبیق:

 در بحث نسیان رکوع والتفات بعدالسجدتین، صحیحه محمد بن مسلم- که دلالت بر عدم اعاده نماز در نسیان رکوع بعد السجدتین دارد- خبر ظنیّ الصدور است، در تعارض با صحیحه ابی‌بصیر، صحیحه رفاعه، معتبره اسحاق بن عمار، روایت محمد بن سنان- که دلالت بر اعادۀ نماز در فرض نسیان رکوع بعد از سجدۀ‌ثانیه دارد- معارضه دارد،

 از مجموع روایات دالّ بر اعادۀ نماز بعد السجدتین، قطع به صدور  آنها حاصل می‌‌شود و احتمال تقیّه نیز در آن وجود ندارد؛چون مخالف با مذهب عامه است و لذا صحیحه محمد بن مسلم  مخالف سنت قطعیه می‌شود وباید طرح شود.

---

برگرفته از خارج فقه استاد شهیدی دام ظلّه ج ۱۳۹-سه‌شنبه - 16/03/1402

[مسعود عطار منش]

چه لزومی به الغای خصوصیت است؟ مگر در خود روایات مخالف سنت که قدر متیقنش سنت قطعی الصدور و الجهه است مردود دانسته نشده؟