ادعای اجماع در کتب فقهی و تدلیس در رأی

[خیشه]

استاد فرمود یک اشکالی در بحث اجماعات منقول وجود دارد: این اجماعاتی که فقها در فقه آورده اند، خب این اجماعات حقیقی نیست. این ها حدسی هستند و ظاهر اجماع این است که همه. و لو همه عصر خودش. پس این ادعا ها یک نوع تدلیس است. خلاف شرع است مثلا. این نکته ای است که مرحوم شیخ انصاری در رسائل مطرح کرده و جواب داده گفته نه این تدلیس نیست. تدلیس در جایی میگویند که مدلِّس یک حرفی بزند که بر اثر حرف او مدلس علیه به خطا و اشتباه بیافتد. در اراده اش تاثیر گذار باشد. تدلیس المراه این است دیگه خودش را وانمود میکند که من کذا  و کذا هستم که زوج رغبت پیدا کند و بیچاره بشود. این را میگویند تدلیس. مرحوم شیخ انصاری گفته اینها تدلیس نیست. چون فقها که میگویند اجماعا کسی به این اجماعها عمل نمیکند. خودش دوباره دست به کار میشود، متخصص و مجتهد است، به تحصیل او اعتقادی ندارد. میگوید حالا گفته بذار ببینم خودمان چطور است. این جور نیست که فقیه بگوید حکم این مساله این است للاجماع المنقول. هیچ نرود نگاه بکند. نه عملا این طور اتفاق نمیافتد. یک بد بینی به نقل اقوال هست. این که مثلا صاحب جواهر میگوید اجماعا میرویم دنبال، چون خیلی کشف خلاف شده میگوییم معلوم نیست و اعتماد نمیکنیم. میرویم دنبالش که واقعا اجماع هست یا نه.
درس خارج اصول تاریخ 9/ 8 1401