مبتنی نبودن دفع ضرر محتمل بر حسن و قبح عقلی

[خیشه]

دفع ضرر محتمل واجب است این مبتنی است که ما حسن و قبح عقلی را قبول داشته باشیم یا نه دفع ضرر محتمل واجب است و لو عند الاشعریین. این ربطی به اون حسن و قبح عقلی ندارد. ظلم قبیح است اشعریها میگویند ما که نمیدانیم. اگر شارع گفته قبیح است قبیح است. منکر حسن و قبح عقلی هستند. اونها میگویند که عقل منهای شریعت هیچی نمیفهمد. تعطیل. عقل تعطیل. آیا این مساله دفع ضرر محتمل از صغریات حسن و قبح عقلی هستند که اشعری ها هم اینجا بیایند بگویند نه کی گفته است واجب است بر مسلک ما وجوب معنا ندارد تا شیخ انصاری بگوید وجوب شرعی را که شما قبول دارید. از راه وجوب شرعی بیاید. یا نه دفع ضرر محتمل ربطی به اون قاعده ندارد که آخوند اصرارش این است. شیخ یک چیز دیگری را دنبال کرده. آخوند یک چیز دیگری را. این قاعده دفع ضرر محتمل واجب است علی جمیع المبانی. یا بر مبنای این است که حسن و قبح عقلی را قبول داشته باشیم. آخوند میگوید این علی جمیع المبانی است. میگوید این ربطی به حسن و قبح عقلی ندارد. حسن و قبح عقلی همان طور که اسمش با خودش هست یک امرعقلانی است. ریشه اش یک ریشه عقلانیت است. در جامعه نباید ظلم بشود این ریشه اش یک امر عقلانی است. ظلم را عقلاء مذمت میکنند. میگویند اختلال نظام لازم میاید اگر خواسته باشد هر کسی مال هر کسی را بگیرد زن هر کسی را بگیرد. نمیشود که. این اختلال نظام منشا میشود که عقلاء قبیح بدانند ظلم را. ربطی به دین ندارد. حالا اشعری ها میگویند نه عقل نمیگوید تعطیل. ولی حسن و قبح عقلی یک واقعیت است. حالا اون واقعیتش چیست محل بحث است. آیا عقل است یا عقلاء؟ مشهور میگوید عقلاء. آراء محموده. هر چه باشد عقل باشد عقلاء باشد یک ریشه عقلانی دارد. بایدشان برخواسته از ادراکشان است. حرف آخوند این است. اشاعره میگویند عقل درکی ندارد. فلا حسن و لا قبح عقلی. ظلم را شارع گفته حرام است میگوییم قبیح است. اگر میگفت ظلم خوب است ما هم میگوییم خوب است. آخوند میگوید و لکن این دفع ضرر محتمل واجب است یک امر عقلائی، این ناشی از عقلانیت عقلاء نیست. این ناشی از فطرت عقلاء است. این فطرتی که در وجود انسانها گذاشته است که اشعری ها هم این فطرت را دارند از اشعری هم بپرسیم که باید ضرر را دفع کنیم میگوید بله باید دفع کنیم. این در حیوانات هم مرحوم آخوند. مرحوم شیخ انصاری. دیگران. میگویند در آنها هم هست. این دیگه ربطی به ادراک ندارد. این نمیخواند فکر کند که بگوید فکر تعطیل. اگر بهش بگوییم باید دفع کنیم ضرر را؟ میگوید بله باید دفع کنیم نباید متضرر بشویم. این فطرتش منشا حکم میشود. عقلاء دفع ضرر محتمل را واجب میدانند ریشه اش یک نکته عقلائی نیست بر خلاف حسن و قبح عقلی که ریشه اش یک امر عقلائی است اختلال نظام است امثال ذلک است. این نه ریشه اش فطرت است. این فطرت همه جا هست. عقلش بگوید یا نه. نه همه جا همین را میگویند. این است که مرحوم آخوند گفت دفع ضرر محتمل واجب است و این مبتنی نیست که ما حسن و قبح عقلی را قبول داشته باشیم. این توضیحات را در تعلیقه بیشتر آورده. ما حسن و قبح عقلی را هم قبول نکنیم عقل بگوییم قدرت ادراک ندارد قدرت احساس دارد این احساس است نه ادراک.
جلسه 99. تاریخ 16 اسفند ماه 1402. درس خارج اصول

[مسعود عطار منش]

بنده که فرقش را نفهمیدم.
اگر دفع ضرر محتمل برخاسته از فطرت عقلایی است، قبح ظلم هم کاملا فطری است؟؟؟!!!