رجوع قاعده اشتغال به قاعده برائت در غیر علم اجمالی

[سید محسن حائری]

[quote pid='5670' dateline='1547367483']
اما نکته ای که شما بدان اشاره کردید به تنهایی نمی تواند نمیتواند مدعایتان را اثبات کند، چرا که نکته ی لعب به امر مولی و نکته ی ارتکاز عقلائی که فرمودید نهایتا می تواند نسبت به مواردی که عبد از ابتدا میداند کاری که میخواهد انجام دهد امتثال احتمالی است، ایجاد انصراف کند.
اما مواردی که عبد ابتدا با این تصور که کاری که انجام میدهد امتثال است اقدام به عمل کند و بعد از آن شک در صحت امتثالش کند، دیگر ارتکاز عقلا موجب انصراف ادله ی برائت در چنین مواردی نمی گردد.

بنده عرض کردم در بسیاری از موارد نه در تمام موارد و توجهم به همین نکته ای بود که فرمودید ولی حتی در جایی که به تصور صحت فعل را انجام دهد و بعد شک کند باز در برخی موارد به نظر میرسد ارتکاز عقلائی وثیق بر لزوم اتیان به فرد متیقن است فلذا عمومات توانایی ترخیص در این گونه موارد را ندارند بله در برخی موارد مثلا در جایی که عبد هم تصور صحت داشته و هم بعد از عمل اگر بخواهد دوباره مصداق متیقن را بیاورد مؤونه زیادی داشته باشد جریان برائت چندان خلاف ارتکاز نیست .
[/quote]

لطف می‌فرمایید اگر مثالی بزنید برای جایی که شک مکلف مربوط به بعد از عمل است و ارتکاز عقلایی وثیقی نیز وجود دارد که لازم است اقدام به اتیان فرد متیقن نماید.
نسبت به مواردی که شخص از قبل از عمل شک دارد، ارتکاز عقلایی‌ای که بدان اشاره کردید وجدانا روشن است، اما این فرمایش اخیرتان را نمی‌توانم وجدان کنم، شاید مثالی از جانب شما کمک کند.

به نظر حقیر نمی‌رسد که غیر عقلایی و خلاف ارتکاز باشد که مولا بگوید: «اگر کاری را کردید و بعد شک کردید که آیا مطابق با مأمور به انجامش داده‌اید یا خیر، تکلیف از شما ساقط است»

اگر هم نسبت به این موارد، مورد خاصی را بتوانید مثال بزنید، نهایتا آن مورد به خاطر ارتکاز عقلا، از تحت اطلاق خارج می‌شود، چرا جمیع موارد شک در امتثال را از تحت اطلاق خارج می‌کنید؟
طبعا اخراج موارد توسط قیود لبی، به همان مقداری خواهد بود که قید اقتضا دارد. نمی‌دانم چرا اصرار دارید جمیع موارد شک در امتثال را با تمسک به خروج قطعی برخی از مصادیق، خارج از اطلاق بدانید!