امکان اثبات حق شفعه با تمسک لاضرر

[مسعود عطار منش]

: استاد در تاریخ 27\8\98 فرمودند : به نظر می رسد، لا ضرر می تواند مثبت حق شفعه باشد به این بیان که ضرر، ناشی از لزوم معامله بر شریک است و برای جلوگیری از لزوم بیع بر شریک، دو راه وجود دارد:یک راه، جعل خیار برای شریک غیر بایع است که موجب تضرّر بایع می شود در حالی که غرض او فروش سهم خویش است و او هم نباید ضرر کند.راه دوم، جعل حق شفعه برای شریک است که در این فرض، ضرری به بایع متوجه نمی شود. شارع برای جلوگیری از ضرر بایع، راه دوم را انتخاب کرده و حکم به حق شفعه کرده است. پس با جعل حق شفعه، ضررِ متوجه به شریک، ناشی از حکم شارع نبوده و حتی اگر شریک به علت نداشتن مال، نتواند حق شفعه را اعمال کند، ضرر ولو بنحو جزء العله از ناحیه مال نداشتن، متوجه اوست نه از ناحیه حکم شارع به لزوم بیع بر او و نهایتش این است که می گئیم شارع در فرض پول نداشتن کسی که حق شفعه دارد ضرر بایع را بر ضرر او مقدم کرده است ولی بهر حال اینها چیزی نیست که باعث شود لا ضرر نتواند مستند این حکم قرار گیرد.سئوال : ممکن است بایع تعمدی در فروش سهم خود بر مشتری داشته باشد و اگر در نهایت سهمش به شریکش برسد غرضش نقض شده متضرر شود .پاسخ : این حالات بازگشت به عدم النفع داشته نه ضرر .