28-بهمن-1398, 08:41
ادله‌ی سه‌گانه در رد قول به عدم جواز بیع ربوی نسیه‌ای در نقود رائجه
مرحوم سید یزدی در تکمله العروه الوثقی در رد این قول فرموده اند:
اولا: قول مذکور با عموماتی نظیر «لایکون الربا الا فیما یکال أو یوزن» که دلالت بر جواز مطلق معامله ربوی در معدودات دارند، مخالف است.
ثانیا: روایات دال بر تفصیل از روی تقیه صادر شده است. روایت سعید بن یسار بنابر نقل کافی چنین آمده است: «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ عَنِ الْبَعِیرِ بِالْبَعِیرَیْنِ یَداً بِیَدٍ وَ نَسِیئَهً؟ فَقَالَ: نَعَمْ، لَابَأْسَ إِذَا سَمَّیْتَ الْأَسْنَانَ جَذَعَیْنِ أَوْ ثَنِیَّیْنِ ثُمَّ أَمَرَنِی فَخَطَطْتُ عَلَى النَّسِیئَه»؛ لکن این روایت بنابر نقل صدوق مشتمل بر ذیل است: « لِأَنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ لَا وَ إِنَّمَا فَعَلَ ذَلِکَ لِلتَّقِیَّهِ». فلذا معلوم می شود وجه امر امام به خط زدن کلمه نسیه، تقیه بوده است؛ نتیجه آن که هر چند حکم واقعی، جواز مطلق بیع یک شتر در مقابل دو شتر باشد، لکن از آن جهت که عامه قائل به عدم جواز بیع مذکور در فرض نسیه بودن معامله بوده‌اند، حضرت امر به حذف کلمه‌ی «نسیئه» کرده‌اند.
ثالثا: صحیحه زراره (عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: الْبَعِیرُ بِالْبَعِیرَیْنِ وَ الدَّابَّهُ بِالدَّابَّتَیْنِ یَداً بِیَدٍ لَیْسَ بِهِ بَأْسٌ ) در نقل فقیه مشتمل بر ذیل است «وَ قَالَ لَا بَأْسَ بِالثَّوْبِ بِالثَّوْبَیْنِ یَداً بِیَدٍ وَ نَسِیئَهً إِذَا وَصَفْتَهُمَا» که دال بر فتوای مشهور و رد قول مذکور است.
مرحوم سید یزدی در تکمله العروه الوثقی در رد این قول فرموده اند:
اولا: قول مذکور با عموماتی نظیر «لایکون الربا الا فیما یکال أو یوزن» که دلالت بر جواز مطلق معامله ربوی در معدودات دارند، مخالف است.
ثانیا: روایات دال بر تفصیل از روی تقیه صادر شده است. روایت سعید بن یسار بنابر نقل کافی چنین آمده است: «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ عَلَیْهِ السَّلَامُ عَنِ الْبَعِیرِ بِالْبَعِیرَیْنِ یَداً بِیَدٍ وَ نَسِیئَهً؟ فَقَالَ: نَعَمْ، لَابَأْسَ إِذَا سَمَّیْتَ الْأَسْنَانَ جَذَعَیْنِ أَوْ ثَنِیَّیْنِ ثُمَّ أَمَرَنِی فَخَطَطْتُ عَلَى النَّسِیئَه»؛ لکن این روایت بنابر نقل صدوق مشتمل بر ذیل است: « لِأَنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ لَا وَ إِنَّمَا فَعَلَ ذَلِکَ لِلتَّقِیَّهِ». فلذا معلوم می شود وجه امر امام به خط زدن کلمه نسیه، تقیه بوده است؛ نتیجه آن که هر چند حکم واقعی، جواز مطلق بیع یک شتر در مقابل دو شتر باشد، لکن از آن جهت که عامه قائل به عدم جواز بیع مذکور در فرض نسیه بودن معامله بوده‌اند، حضرت امر به حذف کلمه‌ی «نسیئه» کرده‌اند.
ثالثا: صحیحه زراره (عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: الْبَعِیرُ بِالْبَعِیرَیْنِ وَ الدَّابَّهُ بِالدَّابَّتَیْنِ یَداً بِیَدٍ لَیْسَ بِهِ بَأْسٌ ) در نقل فقیه مشتمل بر ذیل است «وَ قَالَ لَا بَأْسَ بِالثَّوْبِ بِالثَّوْبَیْنِ یَداً بِیَدٍ وَ نَسِیئَهً إِذَا وَصَفْتَهُمَا» که دال بر فتوای مشهور و رد قول مذکور است.
