11-دي-1398, 12:34
وثاقت حسین بن موسی
مرحوم فیض کاشانی[1] و مرحوم نراقی[2] و سید یزدی[3] به یک روایت دیگری نیز برای شرطیت عدم اکراه استدلال کرده اند. روایت شریفه چنین است:
افراد این سند تا علی بن عقبۀ از اجلاء هستند. بعد از آن حسین بن موسی قرار دارد، مراد از وی حسین بن موسی بن سالم الحناط است که توثیق خاصی ندارد[5] و تنها راه وثاقت ایشان این است که ایشان مروی عنه ابن ابی عمیر است[6]. مرحوم شیخ طوسی در کتاب اصولی خویش می فرماید که چند نفر هستند که به جز از ثقه نقل روایت نمی کنند، یکی از آن افراد ابن أبی عمیر است[7].
[1] مفاتیح الشرایع ، الفیض الکاشانی، ج3، ص48.
[2] مستند الشیعه، النراقي، المولى احمد، ج14، ص266.« و رواية محمّد: «من اشترى طعام قوم و هم له كارهون قصّ لهم من لحمه يوم القيامة» «4»، و هو في قوّة النهي الدالّ على الفساد في مثله على الأقوى».
[3] حاشیه المکاسب، السید محمد کاظم الطباطبائی الیزدی، ج1، ص121.
[4] الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج5، ص229.
[5] . لذا مرحوم شهید ثانی در مورد او می فرمایند: «وجه الترديد ان الحسين بن موسى واقفى بغير قيد الحنّاط فان كان فهو ضعيف و ان كان غيره فهو مجهول. اذ ليس فى القسمين غير المذكور».(مقرر).
[6] . آیت الله العظمی شبیری زنجانی در مورد او می فرمایند: « مراد از حسين بن موسى ظاهرا حسين بن موسى بن سالم حناط است كه در رجال نجاشى: 45/ 90 ترجمه شده، و راوى كتاب وى ابن ابى عمير دانسته شده است، در پاره‌اى از اسناد هم روايت احمد بن محمد بن ابى نصر از حسين بن موسى ديده مى‌شود، لذا ایشان ثقه است»کتاب النکاح، ج 20 ص 7261.(مقرر)
[7] عدة الأصول، شیخ طوسی، ج1، ص154. «سوت الطائفة بين ما يرويه محمد بن أبي عمير، و صفوان بن يحيى، و أحمد بن محمد بن أبي نصر و غيرهم من الثقات الذين عرفوا بأنهم لا يروون و لا يرسلون إلا عمن يوثق به و بين ما أسنده غيرهم، و لذلك عملوا بمراسيلهم إذا انفردوا عن رواية غيرهم».
مرحوم فیض کاشانی[1] و مرحوم نراقی[2] و سید یزدی[3] به یک روایت دیگری نیز برای شرطیت عدم اکراه استدلال کرده اند. روایت شریفه چنین است:
«مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ عُقْبَةَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى عَنْ بُرَيْدٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَنِ اشْتَرَى طَعَامَ قَوْمٍ وَ هُمْ لَهُ كَارِهُونَ قُصَّ لَهُمْ مِنْ لَحْمِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ»[4].
بررسی سندی افراد این سند تا علی بن عقبۀ از اجلاء هستند. بعد از آن حسین بن موسی قرار دارد، مراد از وی حسین بن موسی بن سالم الحناط است که توثیق خاصی ندارد[5] و تنها راه وثاقت ایشان این است که ایشان مروی عنه ابن ابی عمیر است[6]. مرحوم شیخ طوسی در کتاب اصولی خویش می فرماید که چند نفر هستند که به جز از ثقه نقل روایت نمی کنند، یکی از آن افراد ابن أبی عمیر است[7].
اگر کسی این مبنا را قبول داشته باشد می تواند قائل به وثاقت حسین بن موسی شود و اگر کسی مانند محقق خویی رحمه الله این طریق را قبول نداشته باشد حسین بن موسی برای او مجهول الحال می شود. لذا اعتبار این روایت مبتنی است که ما این مبنی را قبول داشته باشیم که قبول داریم. البته حدیث مذکور در کافی نیز وارد شده است و از آن راه نیز می توان حدیث را صحیح دانست؛ چرا که مرحوم کلینی شهادت داده اند که تنها روایات قابل اعتماد را در کتاب خویش نقل کنند.
پس از حسین بن موسی، برید و محمد بن مسلم قرار دارند که آن ها نیز از اجلاء اصحاب هستند. بنابراین روایت از لحاظ سندی مشکلی ندارد.
[1] مفاتیح الشرایع ، الفیض الکاشانی، ج3، ص48.
[2] مستند الشیعه، النراقي، المولى احمد، ج14، ص266.« و رواية محمّد: «من اشترى طعام قوم و هم له كارهون قصّ لهم من لحمه يوم القيامة» «4»، و هو في قوّة النهي الدالّ على الفساد في مثله على الأقوى».
[3] حاشیه المکاسب، السید محمد کاظم الطباطبائی الیزدی، ج1، ص121.
[4] الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، ج5، ص229.
[5] . لذا مرحوم شهید ثانی در مورد او می فرمایند: «وجه الترديد ان الحسين بن موسى واقفى بغير قيد الحنّاط فان كان فهو ضعيف و ان كان غيره فهو مجهول. اذ ليس فى القسمين غير المذكور».(مقرر).
[6] . آیت الله العظمی شبیری زنجانی در مورد او می فرمایند: « مراد از حسين بن موسى ظاهرا حسين بن موسى بن سالم حناط است كه در رجال نجاشى: 45/ 90 ترجمه شده، و راوى كتاب وى ابن ابى عمير دانسته شده است، در پاره‌اى از اسناد هم روايت احمد بن محمد بن ابى نصر از حسين بن موسى ديده مى‌شود، لذا ایشان ثقه است»کتاب النکاح، ج 20 ص 7261.(مقرر)
[7] عدة الأصول، شیخ طوسی، ج1، ص154. «سوت الطائفة بين ما يرويه محمد بن أبي عمير، و صفوان بن يحيى، و أحمد بن محمد بن أبي نصر و غيرهم من الثقات الذين عرفوا بأنهم لا يروون و لا يرسلون إلا عمن يوثق به و بين ما أسنده غيرهم، و لذلك عملوا بمراسيلهم إذا انفردوا عن رواية غيرهم».
