در روایات وقت فضیلت نماز عشاء تا زمان ذهاب حمره مغربیه بیان شده است. اما در روایتی از رسول اکرم (ص) آمده است:
«الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ لَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي لَأَخَّرْتُ الْعِشَاءَ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ».
به نظر میرسد با توجه به این روایت بتوان گفت وقت فضیلت مذکور در روایات - یعنی ذهاب حمره مغربیه - به جهت مشقتی بوده که برای مردم آن زمان برای بیدار ماندن در بعد از ذهاب حمره مغربیه وجود داشته است چرا که در آن زمان مردم به جهت نبودن وسایل نور زا بلافاصله بعد از تاریک شدن هوا میخوابیدند و بیدار ماندن بعد از این زمان برای آنها مشکل بود چنانچه در روایت آمده است:
الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ وَقْتُ الْمَغْرِبِ إِذَا غَرَبَتِ الشَّمْسُ فَغَابَ قُرْصُهَا قَالَ وَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ أَخَّرَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَيْلَةً مِنَ اللَّيَالِي الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ مَا شَاءَ اللَّهُ فَجَاءَ عُمَرُ فَدَقَّ الْبَابَ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ نَامَ النِّسَاءُ نَامَ الصِّبْيَانُ فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَ لَيْسَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُونِي وَ لَا تَأْمُرُونِي إِنَّمَا عَلَيْكُمْ أَنْ تَسْمَعُوا وَ تُطِيعُوا
حال با توجه به این مطلب میتوان گفت در حال حاضر که بیدار ماندن تا ثلث لیل دارای مشقت نوعیه نمیباشد حکم مذکور در کلام پیامبر که به نحو تعلیقی بیان شده بود به فعلیت میرسد و وقت فضیلت نماز عشاء همان ثلث لیل است.
«الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ أَبَانٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ لَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي لَأَخَّرْتُ الْعِشَاءَ إِلَى ثُلُثِ اللَّيْلِ».
به نظر میرسد با توجه به این روایت بتوان گفت وقت فضیلت مذکور در روایات - یعنی ذهاب حمره مغربیه - به جهت مشقتی بوده که برای مردم آن زمان برای بیدار ماندن در بعد از ذهاب حمره مغربیه وجود داشته است چرا که در آن زمان مردم به جهت نبودن وسایل نور زا بلافاصله بعد از تاریک شدن هوا میخوابیدند و بیدار ماندن بعد از این زمان برای آنها مشکل بود چنانچه در روایت آمده است:
الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَيْدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع يَقُولُ وَقْتُ الْمَغْرِبِ إِذَا غَرَبَتِ الشَّمْسُ فَغَابَ قُرْصُهَا قَالَ وَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ أَخَّرَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَيْلَةً مِنَ اللَّيَالِي الْعِشَاءَ الْآخِرَةَ مَا شَاءَ اللَّهُ فَجَاءَ عُمَرُ فَدَقَّ الْبَابَ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ نَامَ النِّسَاءُ نَامَ الصِّبْيَانُ فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَقَالَ لَيْسَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُونِي وَ لَا تَأْمُرُونِي إِنَّمَا عَلَيْكُمْ أَنْ تَسْمَعُوا وَ تُطِيعُوا
حال با توجه به این مطلب میتوان گفت در حال حاضر که بیدار ماندن تا ثلث لیل دارای مشقت نوعیه نمیباشد حکم مذکور در کلام پیامبر که به نحو تعلیقی بیان شده بود به فعلیت میرسد و وقت فضیلت نماز عشاء همان ثلث لیل است.
