مساله جدید: اثبات این که اصل اولی در عمل به ظنون حجیت است نه عدم حجیت

[مسعود عطار منش]

یکی از ادله ای که در مبحث حجیت ظن مطلق به غیر از انسداد آورده شده این دلیل می باشد:
«اگر به ظن (به واقع) عمل نشود به وهم (به واقع) عمل شده و ترجیح مرجوح بر راجح لازم می آید»

ملاحظۀ ظن در واقع در نظر گرفتن احتمال است یعنی ترجیح احتمال بیشتر بر احتمال کمتر ؛ لا اقل اشکالی که فعلا به نظر می رسد این است که هم در نگاه عقلی و هم در نگاه عقلائی علاوه بر میزان احتمال ، محتمل هم مورد توجه قرار می گیرد ؛ برای مثال در شبهات مصداقیه ای که احتمال کم است ولی محتمل خطیر است بطور قطع ترجیح با محتمل است نه احتمال ، مثلا اگر 10در صد احتمال میدهم با شلیک گلوله شخص بی گناهی بمیرد اگر چه ظن دارم 90 درصد کسی نمیمیرد ولی مردن انسان بیگناه بقدری خطیر است که همان 10 درصد باعث ترجیح آن میشود .
خلاصه کلام این که نباید تنها احتمال را در نظر گرفت بلکه باید ضرب احتمال در محتمل را با هم در نظر گفت .
اگر چه به نظر می رسد این استدلال اشکالات دیگری هم دارد ...