رد ادعای فقدان سیاست اقتصادی در اسلام

[علاوی]

اینکه احکام اسلام برای تمام اعصار و امصار است درست است ولی این در جایی تطبیق میشود که  مبین شریعت در مقام بیان تمام قیود دخیل در حکم در تمام اعصار و امصار تا روز قیامت باشد که این مبتلا به دو اشکال است:
اشکال اول: مقام بیان قابل احراز نیست چون اساسا تمکن از بیان معلوم نیست یعنی اساسا معلوم نیست امام معصوم علیه السلام توانسته باشد مسایل مورد نیاز عصر خویش را کامل تبیین کرده باشند بلکه اجمالا یقین داریم اگر اهل بیت آزادی عمل داشتند حقایق و معارف را بهتر و بیشتر بیان میکردند ولی چون آزادی عمل نداشتند معلوم نیست تا چه حد توانسته باشند مسایل شرع را بیان کرده باشند. شاید تبیین نظام اقتصادی با فرض اهمیتش بی فایده بوده چون قرار نبوده در زمان حضرات کسی در حکومت به فکر نظام اقتصادی اسلامی باشد لذا حضرات در اثر خفقان و دست بستگی به همان مسایل پیش پا افتاده تر و کم اهیمت تری جه قابل اجرا بوده پرداختند.
اشکال دوم: روایاتی که اشاره کردم در واقع بیان میکند یا لااقل احتمال عقلایی ایجاد میکند که اهل بیت علیهم السلام بیش از مردم عصر خویش در مقام بیان نباشند یعنی اگر مثلا در اعصار آینده بیع اینترنتی و بیت کوین و...  رواج یابد چون مردم عصر خودشان به آن مبتلا نبودند حتی بر فرض اهمیتش باز به مسایل کم اهمیت تر عصر خویش پزداختند و مسایل آینده را به امام همان واگذار کنند.
با وجود این دو اشکال به مقام بیان دیگر نمیتوان گفت مبینان شریعت تمام قیود مورد نیاز ما را بیان کردند.
توجه داشته باشید ما نمیگوییم باید دست روی دست گذاشت یا برنامه اقتصادی یا طبی را از کفار ملحد گرفت  بلکه اولا باید با روشی متفاوت به سراغ ادله رفت و ثانیا باید مطلب مستفاد را به اسلام نسبت نداد تا ذره ای کمبود متوجه دین یا اهل بیت نشود.
یک مثال از طب بزنم تا مطبب روشن شود :
بحسب نقل در روایت وارد شده است که عدس برای ضعف بینایی مفید است و هیچ قیدی هم وارد نشده ولی یکی از اطبای سنتی منتقد طب اسلامی میگفت عدس به دلیل اینکه به خون قوام میدهد آن دسته از ضعف بینایی هایی را که در اثر رقیق بودن خون و نرسیدن کافی به مویرگهای چشم است درمان میکند ولی یک مدل ضعف بینایی در اثر غلظت خون است که عدس شاید (تردید از من است) برایش مضر هم باشد. خب اگر به اسم طب اسلامی با جریان اصاله الاطلاق ضعف بینایی یک بیمار بیشتر شد این کمبود متوجه اسلام میشود.
در خصوص مثال شاید مناقشه ای باشد ولی اصل عرض بنده همینست.

آقای اراکی در سخنرانی زیر می فرمایند مشغول تدوین موسوعه حدیثی مانند موسوعات حدیثی وسائل الشیعه یا کافی هستند که باب بندی شده است با این تفاوت که در این موسوعه جدید باب های روایات سیاسی، طبی، ورزشی، اقتصادی قرار دارد.

۲۲ مرداد ۱۳۹۹
آیت الله اراکی همچنین به «موسوعه السنة الشریفه» اشاره کرد و گفت: تبویب احادیث شیعی در موضوعات مورد نیاز و روزآمد در این موسوعه صورت می گیرد؛ این موسوعه را در راستای پاسخگویی به نیازهای نظام انجام می دهیم؛ افراد با مراجعه به این موسوعه می توانند پاسخ روایی خود را در زمینه مسائل جدید اقتصادی، بهداشتی، ورزشی و مواردی از این قبیل بیابند.

اراکی با اشاره به تالیف موسوعه سنت شریفه، اضافه کرد: موسوعه السنة الشریفه از کارهای ابداعی ما بود ولی چون برخی مراکز دیگر هم به آن می‌پرداختند کار را به مدت دو دهه متوقف کردیم ولی وقتی خروجی کار  مراکز دیگر را دیدیم ملاحظه شد که نظر ما را تامین نمی‌کند لذا مجددا کار را پیگیری کردیم.

استاد سطح عالی حوزه علمیه با بیان اینکه تبویب جدید همه احادیث یکی از کارهایی است که در این موسوعه صورت گرفته است، اظهار کرد: اینکه برخی می‌گویند حوزه چرا پاسخگوی نیازهای کنونی نظام نیست به نظرم یکی از کارهای صورت گرفته تبویب جدید در همین موسوعه است زیرا کسی بخواهد در مورد ورزش، طب، سیاست و ... حدیثی را بیابد می تواند به این موسوعه رجوع کند.

http://hajj.ir/fa/101966

http://majmaolfekr.ir/article/%D9%85%D9%...9%88%D8%AF

مرحوم آیت الله حائری (ره) ریاست وقت موسسه دائره المعارف فقه اسلامی نیز با اعلام اینکه اعتقاد ما بر آن است که اسلام دارای علم اقتصاد نیست، همچنانکه فیزیک و شیمی و طب هم ندارد، برنامه این موسسه را تدوین موسوعه فقهی شبیه جواهرالکلام اعلام کردند با این تفاوت که ابواب فقه سیاست، فقه اقتصاد و فقه طبی... در آن گنجانده شده است.

۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۸
آیت الله سیدعلیرضا حائری رئیس موسسه دائره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع) افزود: یکی دیگر از کارهایی باید حتما انجام شود مطرح کردن فقه به صورت نظام است که شامل نظام اقتصادی، نظام سیاسی، نظام اجتماعی و نظام فرهنگی اسلام بر طبق مذهب اهل بیت(ع) که باید تدوین شود.

وی یادآورشد:این کار دقیقا شبیه همان کاری است که شهید صدر در اقتصادنا انجام دادند؛ بیش از نیم قرن از تألیف اقتصادنا می‌ گذرد ... اما هنوز در جهان اسلام کتابی در سطح این کتاب در موضوع اقتصاد نوشته نشده است.

حجت الاسلام والمسلمین حائری گفت: اعتقاد ما بر آن است که اسلام دارای علم اقتصاد نیست، همچنانکه فیزیک و شیمی و طب هم ندارد، ولی دارای مکتب اقتصادی است.

https://hawzahnews.com/x6bSQ

+++++++++++++


از نکات عجیب نسبت داده به شهید صدر این است که اساس اقتصاد اسلامی مورد نظر ایشان را بر مبنای جواز یا عدم جواز خلق پول قرار داده اند برخی می گویند که ایشان با خلق پول بطور مطلق مخالف بوده اند

ضو هیئت اندیشه‌ورز اقتصاد حوزه علمیه خراسان با نقدی بر جمله ارائه شده از شهید صدر بر این مبنا که پول مثلی است اما باید ارزش آن به پشتوانه طلا پرداخت شود [به نظر می رسد مقصود این است که باید معادل اسکناس، طلا باید پرداخت شود که خلق پول در این صورت نمی تواند صورت گیرد] گفت: سخن شهید صدر را می‌توان اینگونه مطرح کرد که پول مثلی است و مثلیت آن به این معناست که همان قدرت خرید با همان مقدار اسکناس بازپرداخت شود، که به این صورت ما از مثلی بودن آن عدول نکرده‌ایم و دغدغه مدافعان قیمی بودن آن را نیز در این تعبیر گنجانده‌ایم.

http://www.qomnews.ir/fa/news/95344/%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%87%DB%8C%D8%AF-%D8%B5%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D8%AD%D9%84-%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%86%D8%AF

ولی برخی دیگر اعتقاد دارند شهید صدر هیچ گاه با خلق پول بطور مطلق مخالف نبوده اند

گاهی بحثی مطرح می‌شود که آیا خلق پول لزوماً ربا می‌شود؟ خیر. خلق پول ممکن است در اقتصاد رخ بدهد ، هیچ ربایی هم نباشد. مرحوم شهید صدر در کتاب البنک الاربوی این را توضیح داده. ممکن است خلق پول در چارچوب قراردادهای شرعی هم صورت بگیرد و هیچ مشکل ربا هم پیش نیاید.

https://hawzahnews.com/xb4PK