رد ادعای فقدان سیاست اقتصادی در اسلام

[علاوی]

آیت الله محسن اراکی، درس خارج فقه عمران شهری:
قطر یک شهری که در نظام عمران شهری، مطابق فقه اسلامی در نظر گرفته می‌شود از هر جهت نباید از سه مایل تجاوز کند. مایل یا میل طبق تعبیر روایت همین میل متعارف است. میلی که در روایات آمده است همان میل متعارف است میل متعارف امروزی که 1600 متر برآورد می‌شود. یک مقدار بیش از یک کیلومتر و نیم برای هر میل. بنابراین قطر هر شهر قریب به پنج[کیلومتر] از هر چهار طرف و از همه اطراف است. شهری که می‌خواهیم تنظیم و طراحی کنیم باید به شکلی باشد که مرکزیت آن معیّن شد، باید مسافت بین این مرکز و بین حدود شهر، حدود دو کیلومتر و نیم باشد، یعنی [شعاع دایره شهر باید] یک میل و نصف که قطر کامل شهر سه میل می‌شود و وقتی از این‌ محدوده بیرون رفتیم باید شهر دیگری تعریف شود و آنجا مرز شهر دیگر می‌شود.

منظور از شهر عرفیِ که اسلام پیشنهاد می‌کند؛ شهر عرفی اسلامی است یعنی چیزی که آن را اسلام بالجعل و الحکومه شهر می‌داند و شهری را که مردم شهر حساب کنند شهر نیست. حال ضابطه اوّل از ضوابط اسلامی این شهر عرفی، مساحت کلی شهر است که بر مبنای سه مجموعه‌ از ادلّه استفاده می‌شود که مساحت کلی شهر باید به نحوی باشد که قطر شهر از هر سمت بیش از سه مایل نباشد. دلیل بر این مدّعا سه مجموعه از روایات است.
...مرکز نماز جمعه باید در جایی باشد که برای مردم یک شهر امکان دسترسی برابر به آن باشد، یعنی نماز جمعه در وسط شهر باشد. اگر بنا باشد نماز جمعه در وسط شهر باشد، فاصله بین نماز جمعه و نماز جمعه دیگر هم باید سه مایل باشد و در هر شهری یک نماز جمعه هم بیشتر اقامه نشود. بنابراین نتیجه‌ می‌گیریم اینکه باید قطر یک شهر سه مایل بیشتر نباشد، اگر سه مایل شد، چون نماز جمعه وسط شهر است یعنی یک مایل و نیم از یک طرف، یک مایل و نیم هم بیشتر از طرف دیگر نباید تا شهر دیگر فاصله داشته باشد و بعدازآن شهر دوم باید شروع شود.

اینجا کلیک کنید

در نماز جمعه در نص عبارت روایات به «مسیرة الیوم» اشاره ای نشده است و تنها در باب «روزه» در روایات «مسیره الیوم» نیز در کنار مسافت شرعی آمده است. ولی اگر ممکن می شد که افزایش مسافت به دلیل «مسیره الیوم» را به باب نمازجمعه نیز تسری داد، در فقه عمران شهری تفاوتی حاصل می شد؟

رساله علمیه آیت الله سید موسی شبیری زنجانی:
شرط اوّل: مسافت شرعی
از شرایط شکسته خواندن نماز آن است که سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعی نباشد و فرسخ شرعی تقریباً پنج کیلومتر است و همچنین بنابر احتیاط مستحب نباید مقدار سفر کمتر از مسافتی که به‌طور متعارف در یک روز پیموده می‌شود، ‌باشد.[1]

[1]. امروزه این مسافت حدود 500 کیلومتر است. بنابراین نماز مسافر در سفر کمتر از حدود 40 کیلومتر، تمام و در سفر بیش از حدود 500 کیلومتر، شکسته است و در بین این دو مسافت بنابراحتیاط مستحب بین نماز تمام و شکسته جمع کند.

در استفتائات سایت آیت الله شبیری زنجانی در استفتائات بخش نمازجمعه، مسافت شرعی بر طبق «مسیره الیوم» محاسبه نشده است.