تداخل مسببات یا تمسک به اطلاق

[105767]

تداخل مسببات فرع بر عدم تداخل اسباب و تعدد حکم است، در این فرض بحث می شود که آیا دو حکم با یک فعل امتثال می شود یا خیر؟
استاد گنجی حفظه‌الله تعالی میفرماید: بعضی گمان می‌کنند تداخل نماز غفیله و نافله مغرب از موارد تداخل مسببات است در حالی که این تصور نادرست است. ما دو خطاب داریم:
خطاب نافله مغرب:للمغرب اربع رکعات
خطاب دوم هم خطاب نماز غفیله بعد از نماز مغرب هست-بر فرض اعتبار ادله نماز-

اینکه نماز غفیله را میتوان با نافله مغرب یکی کرد این به خاطر اطلاق دلیل نافله مغرب است، للمغرب اربع رکعات مطلق است، ولو در قالب غفیله باشد. خود خطاب این اقتضاء را دارد. پس دو حکم ثابت نشده، تا با یک فعل دو حکم امتثال شده باشد.

[مسعود عطار منش]

به نظر می رسد اطلاق اربع رکعات منصرف است به دو دو رکعت عادی نه دو رکعت های خاصی که بطور خاص و با دستورات خاص وارد شده است و لا اقل من الشک فی الاطلاق

[105767]

تو کلاس همین اشکال مطرح شده بود استاد فرمودند اصل اینه که در مقام بیان بوده و لذا اطلاق داره.

[مسعود عطار منش]

اگر شخصی به شما بگوید دو رکعت نماز بخوان و از ذکر خصوصیات آن خودداری کند اقتضای در مقام بیان بودن متکلم آن است که این دو رکعت با همان خصوصیات عادی مد نظر است در غیر اینصورت بیان خاص می خواهد.
به عبارت دیگر اطلاق مقامی اقتضا می کند ویژگی های نماز مورد نظر همانند نمازهای عادی باشد.
اگر به عرف بگویید دو رکعت نماز بخوان چکار می کند؟ آیا خود را مخیر می بیند بین دو رکعت عادی و دو رکعتی که همراه با اذکار و اوراد خاص است یا می گوید معلوم نیست مراد متکلم نسبت به نمازهای غیر عادی اطلاق داشته باشد.
بعبارت دیگر بنده نمی گویم متکلم در مقام بیان خصوصیات نیست چه امری خلاف ظاهر است بلکه می گویم وقتی در مقام ذکر خصوصیات است و سکوت می کند همان خصوصیات نماز عادی افهام می شود و غیر آن بیان ویژه می طلبد.